Een grote humanitaire crisis dreigt in Afghanistan, zeggen de Verenigde Naties. Geld uit het Westen moet miljoenen Afghanen helpen in de strijd tegen honger en armoede. Maar valt het hulpgeld niet in verkeerde handen nu de Taliban de macht hebben?
1.Wat voor hulp is er voor Afghanistan?
Ruim een miljard euro aan humanitaire hulp en ontwikkelingshulp zegden donateurs van de Verenigde Naties (VN) deze week toe aan Afghanistan. Dat is bijna twee keer zoveel als secretaris-generaal van de VN António Guterres voor ogen had.
Lees ook: Guterres deed een oproep om in de komende vier maanden noodhulp te bieden aan elf miljoen mensen. Veel Afghanen hebben niet genoeg te eten en eind deze maand dreigen nog grotere voedseltekorten. Daarnaast heeft Afghanistan een enorm gebrek aan liquide middelen en zijn buitenlandse tegoeden bevroren. Hierdoor dreigt een economische ineenstorting. Ondanks de steun is het volgens Guterres ‘een illusie’ dat de VN de problemen in Afghanistan kunnen oplossen.
2. Betaalt Nederland ook?
Demissionair minister voor Ontwikkelingssamenwerking Tom de Bruijn (D66) beloofde deze week 13,5 miljoen euro aan noodhulp voor Afghanistan. Hiervan gaat 10 miljoen euro naar het Afghanistan Humanitarian Fund (AHF) van de VN. De resterende 3,5 miljoen euro gaat naar de vluchtelingenorganisatie van de VN, de UNHCR, en is bedoeld voor de opvang van Afghaanse vluchtelingen in buurlanden.
Het Nederlandse geld komt bovenop een eerdere bijdrage van 10 miljoen euro aan het AHF. Begin deze maand werd bekend dat Nederland samen met Turkije en Qatar gaat helpen om het vliegveld van Kabul weer gebruiksklaar te maken. Hiervoor trekt Nederland 1 miljoen euro uit.
3. Valt het geld niet in verkeerde handen?
De Taliban hebben grote delen van het financiële systeem in handen. Ze besturen een groot aantal staatsbanken en hebben de controle over de douane en het innen van belastingen. Wie zakendoet met deze banken riskeert Amerikaanse sancties. Het is door dit alles onzeker of de fondsen van hulporganisaties hun doelen bereiken. Daarnaast kent Afghanistan veel corruptie. Politici, krijgsheren en andere bestuurders wisten zich de afgelopen twintig jaar met hulpgeld te verrijken.
Volgens Guterres is het onmogelijk om humanitaire hulp te bieden zonder contact met de Taliban-regering. Dit plaatst westerse landen voor een dilemma. De hulp is nodig, maar er is vrees voor wijdverspreide en gewelddadige schendingen van de mensenrechten door de Taliban. Eerdere beloftes over het beschermen van vrouwenrechten zijn de Taliban niet nagekomen, zeggen de VN.
De VN hebben de Taliban gevraagd hulpverleners ongehinderd hun werk te laten doen. Bij hun aantreden deden de Taliban een beroep op de VN voor hulp. Afghanistan is altijd sterk afhankelijk geweest van buitenlandse donaties. Voordat zij de macht overnamen, bestond ongeveer 80 procent van de inkomsten van de regering uit buitenlands hulpgeld, vooral van de Verenigde Staten en andere westerse landen.
4. Wat doet China?
Sinds het Amerikaanse vertrek uit Afghanistan en de machtsovername door de Taliban biedt ook China hulp aan Afghanistan. China heeft minder moeite met de Taliban-regering en doneerde als een van de eerste landen geld aan Afghanistan. De Chinezen maken ruim 26 miljoen euro vrij voor voedsel en medische middelen.
Lees ook: De Chinese president Xi Jinping is bereid meer te geven als Afghanistan het terrorisme uitroeit. China maakt zich onder meer zorgen over militanten in de regio Xinjiang. Een aantal van hen was gevestigd in Afghanistan en had banden met de Taliban.
Tijdens de top van de Shanghai samenwerkingsorganisatie (SSO) in Tadzjikistan sprak China met Iran, Rusland en Pakistan over Afghanistan. Peking haalde eerder al de banden aan met de Taliban. Volgens China is de nieuwe Taliban-regering ‘een noodzakelijke stap om de orde te herstellen’ in Afghanistan. De Taliban beschouwen China als belangrijke bondgenoot en azen op Chinese investeringen.