Russische invasie Oekraïne dreigt: na Wit-Rusland nieuwe strijd in Oost-Europa?

De Russische president Vladimir Poetin overlegt met Defensietop. Foto: via ANP.meets with top officials of Russian Defense Ministry and military industry

De Verenigde Staten, de NAVO en Oekraïne slaan alarm. Rusland zou met zijn troepenopbouw aan de Oekraïense grens een invasie voorbereiden. De waarschuwing komt op het moment dat de Europese ogen zijn gericht op de migrantencrisis aan de grens met Wit-Rusland en Polen. Volgens de Verenigde Staten is dat geen toeval.

Duizenden migranten uit het Midden-Oosten proberen vanuit Wit-Rusland de oversteek te maken naar de Europese Unie (EU). Ze zijn uitgenodigd door de Wit-Russische president Aleksandr Loekasjenko. Hij kan op steun rekenen van de Russische president Vladimir Poetin. De twee zijn uit op wraak voor Brusselse sancties en willen de Europese Unie destabiliseren. Volgens Antony Blinken, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, is de migrantencrisis aan de Wit-Russische grens ook bedoeld als afleiding voor de Russische activiteiten verderop, aan de grens met Oekraïne.

Lees verder onder de tweet

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Amerika: Europa, bereid je voor op een Russische invasie van Oekraïne

De Amerikanen trokken vorige week voor het eerst aan de bel. Bereid je voor op een Russische invasie van Oekraïne, was de boodschap aan hun Europese bondgenoten. De Amerikaanse president Joe Biden sprak met Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie. De Amerikaanse vicepresident Kamala Harris overlegde met de Franse president Emmanuel Macron in Parijs. Vermoedens over een Russische invasie zijn gebaseerd op Amerikaanse inlichtingen, maar deze inlichtingen werden niet gedeeld met Europa.

Lees het omslagverhaal over Europa’s open achterdeur

Volgens Jens Stoltenberg, de secretaris-generaal van de NAVO, is er sprake van een ‘grote en ongewone’ Russische troepenopbouw aan de grens met Oekraïne. Stoltenberg heeft er bij Rusland op aangedrongen om transparant te zijn over zijn militaire plannen. Frankrijk liet Rusland maandag 15 november weten dat de NAVO bereid is de soevereiniteit van Oekraïne te verdedigen, in de buurt waar Moskou volgens de NAVO zijn troepen heeft opgebouwd.

De dreiging is groter dan voorheen

Volgens Kiev zijn er op dit moment meer dan 90.000 Russische militairen  gestationeerd aan de noordelijke, oostelijke en zuidelijke grens van Oekraïne. Het zou onder meer gaan om gepantserde eenheden, tanks en grondtroepen die normaal gesproken in andere delen van Rusland zijn gelegerd. Vanaf eind september zouden de eerste Russische eenheden naar de grens met Oekraïne zijn verplaatst. Begin deze maand verschenen er satellietbeelden van de troepenopbouw in Jelnja, een Russisch dorp op een paar honderd kilometer van Oekraïne. Als reactie op de Russische troepenopbouw stuurde Oekraïne ook eenheden naar zijn grensgebieden.

Lees verder onder de tweet

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

In maart en april plaatste Rusland ook grote aantallen militairen in de buurt van de Oekraïense grens, waarna Oekraïne alarm sloeg. Het land vreesde voor een invasie. De situatie kwam tot bedaren toen Rusland een groot deel van de troepen terughaalde.

Hoewel de huidige situatie vergelijkbaar is, zou de dreiging op dit moment veel groter zijn dan in maart en april. Een van de argumenten hiervoor is dat er meer elitebataljons tussen de troepen zitten dan afgelopen voorjaar. Volgens de Oekraïense onderminister van Defensie zijn de waarschuwingen niet alleen gebaseerd op het grote aantal Russische militairen aan de grens. Dit wekt de suggestie dat er aanvullende inlichtingen zijn over Russische dreigingen, maar welke dat zouden zijn, blijft onduidelijk.

Gissen naar motieven van Moskou

Een volledige Russische invasie van Oekraïne is onwaarschijnlijk. Zo’n operatie is duur, heeft grote kans om te mislukken en zal veel Russische soldaten het leven kosten. De troepenopbouw aan de grens is vooral bedoeld ter afschrikking. Het zou een reactie kunnen zijn op het gebruik van Turkse drones door Oekraïne in de strijd tegen pro-Russische rebellen, maar net als dit voorjaar blijft het gissen naar de motieven van Moskou. Wat vaststaat, is dat Rusland wil voorkomen dat Oekraïne in handen valt van de NAVO. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky zocht de afgelopen jaren openlijk toenadering tot de verdragsorganisatie.

Rusland voelt zich op dit moment gesterkt. Doordat Oekraïne geen NAVO-lid is, kan het op weinig steun rekenen. Vanuit de EU valt (militair) ook niet veel te verwachten. Die heeft haar handen vol aan het grensconflict in Polen en Wit-Rusland. Dat komt Rusland goed uit, concludeert ook geopolitiek expert Sven Biscop. Europa is bovendien afhankelijk van Russisch gas, wat het treffen van maatregelen tegen Rusland complex maakt.

Rusland: NAVO provoceert

Volgens Moskou zijn de recente waarschuwingen paniekzaaierij. Het Kremlin beschuldigt de NAVO ervan de zaken op te stoken. In gesprek met de Franse president Macron vertelde Poetin dat de ‘provocerende oefeningen’ in de Zwarte Zee van de Verenigde Staten en hun bondgenoten ervoor zorgen dat de spanningen tussen Moskou en de NAVO oplopen.

Volgens de Verenigde Staten en EU-landen steunt Rusland Oekraïense separatisten in de regio Donbass. Sinds 2014, toen Rusland de Krim annexeerde, is daar sprake van een militair conflict tussen deze separatisten en het Oekraïense leger. Er vielen al meer dan 14.000 doden.