Zo verliep eerste dag oorlog in Oekraïne

Rusland is begonnen aan een grootschalige invasie van Oekraïne. In diverse Oekraïense steden, waaronder hoofdstad Kiev en diverse kuststeden, zijn explosies gemeld. In een toespraak in de nacht van woensdag 23 op donderdag 24 februari kondigde de Russische president Vladimir Poetin een ‘speciale militaire operatie’ aan. De belangrijkste gebeurtenissen op een rij.

Poetin zei dat het doel van de operatie het ‘demilitariseren en denazificeren’ van Oekraïne is. Hij riep Oekraïense militairen op hun wapens neer te leggen, en zei ‘geen Oekraïens grondgebied te willen bezetten’. De Russische president noemde in zijn toespraak gevechten tussen het Russische en Oekraïense leger ‘onvermijdelijk’. Terwijl hij zijn onaangekondigde toespraak hield, was de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties bijeen in spoedberaad.

‘Bloedvergieten komt voor rekening van het Oekraïense regime,’ zei Poetin, die stelde dat hij geen Oekraïense burgers wil treffen. Ook waarschuwde hij andere landen om zich niet met de situatie te bemoeien, omdat dit volgens de Russische president ‘zal leiden tot gevolgen die ze nog niet eerder hebben gezien’.

Militaire aanval op drie fronten

Volgens het Russische persbureau Interfax zijn Russische troepen doorgestoten tot in de Oekraïense kustplaatsen Marioepol en Odessa. Daarnaast zijn bombardementen uitgevoerd op strategische plekken, zoals militaire bases rondom Kiev. Op Twitter worden videobeelden gedeeld van helikopters nabij het centrum van de Oekraïense hoofdstad:

Lees verder onder de tweet

De Russische strategie lijkt erop gericht het Oekraïense leger te verzwakken om daarna een grondoffensief te starten. Amerikaanse inlichtingendiensten voorspelden eerder dat bij zo’n aanval vijftigduizend burgerdoden dreigen te vallen en tot wel vijf miljoen mensen op de vlucht kunnen slaan.

Lees verder onder de tweet

De Russen verzamelden de afgelopen maanden zo’n 175.000 soldaten op diverse locaties aan de Oekraïense grens. Onder meer in het zuiden op de in 2014 geannexeerde Krim en ten oosten van het Oekraïense Charkov in de nabijgelegen Russische stad Belgorod. Ten noorden van Oekraïne zijn onder meer in het Russische Klintsy, op zo’n 300 kilometer van Kiev, veel Russische troepen gesignaleerd.

Nabij Kiev zijn zware gevechten om een vliegveld op zo’n 30 kilometer van het presidentiële paleis. De Russen willen de hoofdstad zo snel mogelijk innemen. Op het vliegveld Hostomel, thuisbasis van de illustere vliegtuigbouwer Antonov, zouden extra troepen moeten worden ingevlogen. Zowel Oekraïense soldaten als Russische claimden het vliegveld in handen te hebben.

In het zuiden van Oekraïne, vanuit de Krim, breken Russische troepen door de frontlinie. Ook in het noorden is daar sprake van. In het oosten houden Oekraïense troepen stand. Kharkov, na Kiev de grootste stad van het land, is nog steeds in Oekraïense handen. Een Russische aanval zou daar succesvol zijn afgeslagen.

Biden reageert: wereld zal Rusland afrekenen op aanval op Oekraïne

De Amerikaanse president Joe Biden heeft gezegd dat de wereld Rusland zal afrekenen op de aanval op Oekraïne. Biden spreekt van een oorlog met voorbedachten rade, die niet is uitgelokt en niet gerechtvaardigd. ‘Rusland heeft voor deze oorlog gekozen.’ De oorlog zal volgens de Amerikaanse president tot een ‘rampzalig verlies van levens en menselijk leed leiden’, waarvoor Biden ‘alleen Rusland verantwoordelijk’ acht.

Tijdens een persconferentie onthulde Biden nieuwe sancties tegen Russische banken, oligarchen en geavanceerde technologische exportproducten, maar legde geen directe sancties op aan president Poetin. Biden zei dat Europese partners geen zwaardere sancties wilden instellen. Zo blijft Rusland voorlopig onderdeel van SWIFT, het systeem voor internationaal betalingsverkeer.

Afgelopen maandag stelde Biden al sancties in tegen Rusland nadat Poetin de onafhankelijkheid erkende van twee separatistische regio’s in de Donbas in Oost-Oekraïne. Toen zei Biden dat hij nog veel meer sancties in het verschiet had, als Rusland Oekraïne zou binnenvallen.

Sinds begin december heeft de Amerikaanse regering gewaarschuwd voor deze aanval. President Biden zei afgelopen vrijdag al dat het zeker was dat Rusland zou aanvallen en dat hoofdstad Kiev een doelwit is.

Bekijk hieronder de aankondiging van Poetin (tekst gaat hieronder verder): 

Luchtalarm in Oekraïne, president Zelensky kondigt staat van beleg af

In Oekraïne ging rond 07.00 uur lokale tijd het luchtalarm af, waarna de bevolking de schuilkelders opzocht. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft de staat van beleg afgekondigd. De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Kuleba zei dat Poetin ‘een volledige oorlog tegen ons is begonnen’. Kuleba meldde dat Rusland aanvallen uitvoert op ‘vreedzame steden’ in Oekraïne.

Zelensky zocht na de aanval direct contact met westerse regeringsleiders. Hij belde onder anderen met Biden, de Britse premier Boris Johnson en Europese Commissie-voorzitter Ursula von der Leyen. De Oekraïense president riep de wereld op om Rusland tot vrede te dwingen.

Oekraïne heeft de diplomatieke banden met Rusland verbroken, zei Zelensky donderdagochtend na de Russische inval. Ook liet hij weten dat Oekraïners die tegen de Russen willen vechten een wapen krijgen. Straffen wegens wapenbezit worden kwijtgescholden.

Rutte: ‘Eén land en één persoon verantwoordelijk: Rusland en Poetin’

Voorafgaand aan een spoedoverleg op het Binnenhof reageerde premier Mark Rutte (VVD) op de situatie: ‘Dit is een donkere dag voor Oekraïne, voor Europa. Voor de hele wereld. Iedereen vreesde dat dit kon gebeuren, maar alle diplomatieke inspanningen waren erop gericht om dit te voorkomen. Nederland veroordeelt in de allerscherpste bewoordingen deze inval door Rusland in Oekraïne.’

Volgens Rutte is de oorlog geheel te wijten aan Rusland en zijn president: ‘Hiervoor is één land, hiervoor is één persoon verantwoordelijk. Het land is Rusland, de persoon is Vladimir Poetin. Dit kan niet zonder gevolgen blijven, de reactie zal heel stevig zijn. Vanuit de hele wereld – Nederland zal daaraan werken, met onze bondgenoten in de Europese Unie, in de NAVO, maar ook met alle andere bondgenoten wereldwijd. Zo meteen hebben we overleg met de meest betrokken ministers. Ik zal u daarna opnieuw kort te woord staan en dan ook vragen uiteraard beantwoorden.’

Minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra (CDA) schrijft op Twitter dat hij de Russische aanval op Oekraïne veroordeelt: ‘Rusland zal voor deze oorlogsdaad (…) een zware prijs betalen.’

Minister van Defensie Kajsa Ollongren (D66) spreekt van ‘een illegale daad van agressie met ernstige gevolgen’. ‘Ondanks onze herhaalde oproep tot diplomatie en de-escalatie heeft Rusland de aanval ingezet op #Oekraïne,’ schrijft Ollongren op Twitter. ‘We staan in nauw contact met onze bondgenoten in NAVO en EU.’

Namens de Europese Commissie heeft voorzitter Ursula von der Leyen gereageerd. Ze veroordeelt deze ‘barbaarse aanval’ en zegt dat de Europese Commissie later vandaag een pakket van grootschalige, gerichte sancties zal bekendmaken. Volgens haar zullen deze sancties ‘de Russische economie verzwakken, de toegang tot technologie afsnijden, Russische activa in de EU bevriezen’.

De regeringsleiders van de EU-landen komen later vandaag in Brussel bijeen voor een ingelaste top over de Russische inval in Oekraïne.

Dit bericht wordt aangevuld