Gaat Duitsland tanks en andere zware wapens aan Oekraïne leveren? Die vraag splijt de Duitse regeringscoalitie en zet de verhouding tussen de twee landen op scherp. Een bezoek van de Duitse president Frank Steinmeier aan Kiev werd zelfs geweigerd door Oekraïne – een stevige Duitse diplomatieke nederlaag.
Oekraïne heeft dringend wapens nodig nu in het oosten van het land de Russen een zwaar offensief willen inzetten om de Donbas-regio te veroveren. Zo overwegen de Amerikanen om voor bijna 700 miljoen euro aan extra wapens te leveren, boven op de wapenleveranties ter waarde van ruim 2 miljard euro die al zijn toegezegd en grotendeels afgeleverd.
Zelensky hoeft Duitse president niet te zien in Kiev
Lees ook: De Duitse wapenleveranties steken daar schril bij af. Duitsland, in omvang ’s werelds vierde wapenexporteur, heeft in totaal voor enkele honderden miljoenen euro’s aan wapens geleverd. Bovendien staan de Duitsers in Europa ook op de rem bij het instellen van zwaardere sancties tegen Rusland, zoals een boycot van Russische olie- en gasleveringen.
Die Duitse houding stuit nu op felle kritiek uit Oekraïne en leidde tot de weigering van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky om de Duitse president Frank-Walter Steinmeier te ontvangen. Steinmeier zou daar samen met zijn Poolse, Estse, Litouwse en Letse tegenhangers naartoe reizen.
Duitse regeringscoalitie is verdeeld over wapenleveranties
Zelensky hekelt Steinmeier ook om zijn jarenlange promotie van de omstreden Nord-Stream 2-gaspijpleiding. Die is de afgelopen jaren aangelegd tussen Rusland en Duitsland ondanks felle Oekraïense en Amerikaanse bezwaren. Met die pijpleiding kan Rusland Oekraïne omzeilen om gas te leveren aan West-Europa. Door de Russische invasie is ingebruikname uitgesteld.
Hoe ver de Duitse steun aan Oekraïne moet gaan, splijt de regeringscoalitie, die eind vorig jaar aantrad. De sociaal-democratische SDP onder leiding van bondskanselier Olaf Scholz is afwachtend en houdt tot dusver het leveren van zware wapens tegen. De kleinere coalitiepartijen Die Grünen en FDP zijn voor het leveren van zware wapens.
Voorraadkast van Duitse leger raakt leeg
Tot dusver is het Duitse wapentuig dat naar Oekraïne ging uit de voorraad van het Duitse leger gehaald, maar de Duitse minister van Defensie Christine Lambrecht (SDP) waarschuwde afgelopen weekeinde dat de voorraadkast van het Duitse leger leeg raakt.
Duitse wapenproducenten hebben wel voldoende wapentuig klaar staan om te leveren. De Duitse wapenproducent Rheinmetall liet onlangs weten vijftig gebruikte Leopard 1-tanks op te kunnen knappen en binnen zes weken de eerste aan Oekraïne te leveren. Voor dat soort leveranties is toestemming nodig van de regering, en die is er niet.
Scholz wil samenwerking, maar staat alleen
Zo waarschuwde bondskanselier Scholz voor een ‘Alleingang’ bij het leveren van dat zware materieel. Scholz wil alleen in samenspraak met bondgenoten van bijvoorbeeld de NAVO zware wapens sturen, terwijl NAVO-partner Tsjechië vorige week al tanks afleverde in Oekraïne. In het nieuwe Amerikaanse wapenpakket zouden ook zware wapens zitten, waaronder helikopters en houwitsers.
Binnen de regeringscoalitie leidt dat tot wrevel. Maandag 11 april zei minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock dat de Oekraïners de zware wapens goed kunnen gebruiken. De voorvrouw van de Die Grünen zei dat ‘er nu geen tijd is voor excuses, maar voor creativiteit en pragmatisme’. FDP-kopstuk Bijan Djir-Sarai sprak zich ook uit voor het leveren van zware wapens. Zolang de SPD zich daar niet achter schaart, kunnen de wapens niet worden geleverd. Duitsland dreigt zo alleen te komen staan in zijn weigering om zware wapens te leveren.