Premium Lock Waarom de Verenigde Naties onmachtig zijn in Oekraïne

De VN kunnen veel troepen mobiliseren, maar hebben geen luchtmacht. Dat knapt de NAVO op. Foto: Bloomberg/Getty Images

In Oekraïne is geen rol weggelegd voor de Verenigde Naties. Poetin kaapt juridische termen om oorlog te billijken. Biden roept ‘genocide’. Als scheidsrechter falen de VN.

Abonnee worden?Dagelijks op de hoogte blijven van de laatste actualiteiten, achtergronden en commentaren van onze redactie? Bekijk ons aanbod en krijg onbeperkt toegang tot alle digitale artikelen en edities van EW.

Bekijk de mogelijkheden voor een (digitaal) abonnement hier

Tot de slachtoffers van de oorlog in Oekraïne behoren ook de Verenigde Naties. Machteloos ziet het VN-hoofdkwartier in New York toe hoe Rusland het Handvest schendt met een daad van agressie. De bange vraag is of de wereldorganisatie na 77 jaar niet even roemloos ten onder gaat als haar voorloper.

De Volkenbond was na de Eerste Wereldoorlog (17 miljoen doden) bedoeld als overlegplatform. Zolang er werd gepraat, zwegen de kanonnen. Maar tegen de agressie van Hitler-Duitsland was geen praatprogramma opgewassen. Na de Tweede Wereldoorlog (55 miljoen doden) betrad een scheidsrechter met extra bevoegdheden het wereldtoneel.

De Verenigde Naties kennen behalve een wereldparlement, ook een dagelijks bestuur. Deze Veiligheidsraad moet desnoods gewapenderhand vrede brengen. In de V-raad kregen vijf permante leden een vetorecht en een speciale verantwoordelijkheid voor de rest van de wereld: Verenigde Staten, Rusland, Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en China.

VN-Veiligheidsraad vergadert: tien tijdelijke en vijf permanente leden. De laatste hebben vetorecht. Foto: NATO

Even leek Biden de relatie met de Russen en Chinezen op te lappen

Toen Joe Biden vorig jaar aantrad als president van Amerika, wilde hij via de VN de relatie met de Russen en Chinezen oplappen. Even leek dat te lukken: afspraken over humanitaire hulp in Syrië. Zouden Rusland en China inzien dat zij de V-raad niet blijvend mochten verlammen door steeds resoluties te blokkeren?

Het is op een deceptie uitgelopen. Rusland laat zich in de V-raad niet kapittelen en kan daarbij op China terugvallen. Het Westen heeft een juridische omleidingsroute: blijft de V-raad in gebreke, dan moet de Algemene Vergadering een uitspraak doen. Anderhalve week na de Russische inval werd dit Uniting for Peace-traject ingezet en werd Rusland veroordeeld door 141 VN-lidstaten. Alleen Wit-Rusland, Eritrea, Noord-Korea, Syrië en Rusland zelf stemden tegen. China en een zwikje Afrikaanse landen onthielden zich van stemming.

De uitslag bevestigde Poetins status als paria, maar illustreerde ook de deerniswekkende toestand van de VN. In plaats van een juridische infrastructuur voor wereldvrede te bieden, glijdt de ­organisatie af naar vrijblijvende diplomatie. Joe Biden strooit met beschuldigingen van ‘genocide’, zonder daaraan volkenrechtelijke consequenties te verbinden (zie ‘Ruziën over genocide’). Poetin eigent zich de retoriek van VN-idealisten toe en claimt het recht om Russen buiten de landsgrenzen te beschermen.

Premium Lock

Laden…

Premium Lock Word abonnee en lees direct verder

Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.

  • Bent u al abonnee, maar heeft u nog geen account? Maak die dan hier aan. Extra uitleg vindt u hier.

 

Premium Lock Verder lezen?

U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.

Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?

Bekijk abonnementen

Premium Lock Er ging iets fout
Premium Lock Uw sessie is verlopen

Wilt u opnieuw