De Verenigde Staten maken zich op voor een politieke show die Amerikanen de komende weken moet boeien én zorgen moet baren: over het voortbestaan van de democratie en hoe ex-president Donald Trump die vorig jaar, op 6 januari, bijna omverwierp. Wat is er te verwachten van de openbare hoorzittingen die de onderzoekscommissie naar de Capitoolbestorming houdt?
1. Waarover gaan de hoorzittingen?
De ‘commissie van 6 januari’, zoals de onderzoekscommissie bekendstaat, begint donderdag 9 juni om 20.00 uur (lokale tijd) aan een reeks hoorzittingen over de bestorming van het Capitool. Het is de tweede en laatste reeks van openbare verhoren voordat de commissie haar onderzoek naar de bestorming in september afrondt en de resultaten presenteert.
Vorig jaar werden al politieagenten verhoord die het Capitool moesten beschermen tijdens de bestorming op 6 januari 2021. Duizenden Trump-aanhangers drongen die dag het Amerikaanse Congres binnen om te verhinderen dat de uitslag van de presidentsverkiezingen van 2020 definitief werd vastgesteld.
Lees ook: Deze nieuwe hoorzittingen zijn gebaseerd op het onderzoekswerk dat de commissie, bestaande uit zeven Democraten en twee Republikeinse leden van het Huis van Afgevaardigden, tot nu toe heeft gedaan én wat zij heeft ontdekt. De commissie wil een tijdlijn schetsen vanaf de verkiezingen van 4 november 2020 tot aan de bestorming van het Capitool. In totaal voerden de commissieleden meer dan 1.100 gesprekken met betrokkenen en spitten zij ten minste 140.000 documenten door.
2. Wat is het doel van de hoorzittingen?
Tijdens de hoorzittingen zullen al voorlopige resultaten van het onderzoekswerk te zien zijn. Commissieleden beloofden in verschillende interviews dat er veel nieuwe, schokkende details naar buiten zullen komen.
Zo zullen adviseurs van ex-president Trump aan het woord komen, net als zijn familieleden en mensen die het Capitool bestormden op die dag. De commissie wil de vraag beantwoorden wat de rol was van Trump in aanloop naar en tijdens de bestorming van het Capitool. Eenvoudigweg: was er sprake van een georganiseerde poging om de Amerikaanse democratie omver te werpen?
Het onderzoek moet ook voor genoeg spektakel zorgen om het Amerikaanse publiek te boeien. Nieuwssite Axios onthulde begin deze week dat de onderzoekscommissie een tv-producent in de arm heeft genomen om van de hoorzittingen een blockbuster te maken. Democraten zien in het onderzoek zo een kans om hun verhaal over de aanval op de Amerikaanse democratie te vertellen en daarmee te waarschuwen voor de Republikeinse Partij.
3. Waarom is de onderzoekscommissie omstreden?
Volgens de Republikeinen is het onderzoek naar de Capitoolbestorming een ‘heksenjacht’ op Republikeinen, iets wat Donald Trump eerder al veelvuldig stelde. De partij was vlak na 6 januari 2021 voorstander van een gezamenlijke onderzoekscommissie, maar trok haar medewerking later weer in.
Er was te veel onenigheid over de vraag welke Republikeinen in de commissie mochten meedoen. Laatste woord daarover had Democraat en leider van het Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi. Twee Republikeinen waren het niet eens met hun partij en kregen van Pelosi een plaats in de commissie: Liz Cheney, dochter van voormalig vicepresident Dick Cheney, en Adam Kinzinger voeren samen met zeven Democraten het onderzoek uit.
De Republikeinen vinden dat de Democraten het onderzoek uitmelken en een grote groep van hen gelooft niet dat de Amerikaanse democratie vorig jaar serieus is aangevallen. Uit een peiling begin dit jaar bleek dat 44 procent van de Republikeinse kiezers het werk van de commissie niet steunt.
Een andere peiling begin dit jaar onthulde dat 43 procent van alle Amerikanen vindt dat Trump veel verantwoordelijkheid draagt voor de bestorming. Een jaar eerder, vlak na de bestorming, vond nog 52 procent dat de toenmalige president daarvoor veel verantwoordelijkheid droeg.
4. Hoe gaat het verder?
Lees ook: Na de hoorzitting op 9 juni is er op maandag 13 juni nog een openbare hoorzitting. Het thema daarvan is nog onbekend, net als de data van de daaropvolgende verhoren. De commissie zou in juni acht zittingen willen organiseren en in september nog een slotzitting willen houden voor de presentatie van het hele onderzoek.
Tijdens de komende verhoren zal er veel aandacht zijn voor de kijkcijfers: veel grote Amerikaanse televisiestations zijn van plan de eerste hoorzitting in zijn geheel live uit te zenden. Zijn de kijkcijfers goed, dan is dat voor de zenders een teken dat Amerikanen de gebeurtenissen van 6 januari 2021 nog steeds interessant vinden. In dat geval zullen ook de volgende verhoren live te zien zijn. Vallen de kijkcijfers tegen, dan verdwijnen de verhoren snel van de buis.