De Russische troepen in bezet Oekraïne ontvoerden vele duizenden kinderen en brachten ze naar Rusland. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken, Annalena Baerbock (Groenen) en haar Nederlandse ambtgenoot Wopke Hoekstra (CDA) willen internationale bekendheid geven aan dit onrecht. Doel is alle kinderen te repatriëren en de verantwoordelijken te berechten. Maar hoe zij dit precies willen regelen, weten de ministers nog niet.
Minister Baerbock bracht maandag 16 januari een bezoek aan Den Haag om te spreken over de mensenrechtenschendingen in Iran, maar vooral ook over de oorlog in Oekraïne. Baerbock en Hoekstra toonden grote eensgezindheid over de noodzaak om Russische oorlogsmisdaden te berechten. Nederland wil een speciaal oorlogstribunaal. Baerbock sprak zich daar ook voor uit tijdens een gastcollege op de Haagse Academie voor Internationaal Recht.
Ontvoeringen Oekraïense kinderen door Russen: schrikbarend onrecht
Beide ministers beschouwen de massale kinderontvoeringen door Russische troepen in Oekraïne als een van de schrikbarendste vormen van onrecht. Tegelijkertijd heeft dit tot nu toe weinig aandacht gekregen. Volgens de Oekraïense regering zijn circa 13.000 kinderen meegenomen uit kindertehuizen en bij roadblocks. Minister Hoekstra schat het aantal slachtoffers op ‘tienduizenden’. Hij sprak over een ‘misdadige praktijk’ waaraan zo spoedig mogelijk een einde moet worden gemaakt.
Lees ook het commentaar van Robbert de Witt: Critici die mopperen over Oekraïne-steun, miskennen wat op spel staat
De Russische president Vladimir Poetin heeft het mogelijk gemaakt dat de zogenoemde ‘alleenstaande kinderen’ zonder verdere verplichtingen de Russische nationaliteit krijgen opgedrongen. Vervolgens kunnen zij door Russische echtparen worden geadopteerd. Verhalen doen de ronde dat kinderen worden gedwongen om te kiezen: verblijf in een weeshuis of adoptie door Russische pleegouders.
Gedwongen transfer van kinderen is ‘daad van genocide’
Volgens het Verdrag ter Voorkoming en Bestraffing van Volkerenmoord (1948) is de gedwongen transfer van kinderen ‘een daad van genocide’. Baerbock zei op de persconferentie dat op zijn minst onderzocht moet worden of de massale kinderontvoeringen inderdaad het predicaat volkerenmoord moeten krijgen. Zij zei dat ook de bewuste Russische bombardementen en raketbeschietingen op stroom- en watervoorzieningen waarschijnlijk neerkomen op een vorm van volkerenmoord.
In de Duitse politiek zijn Baerbock en haar Groene partij een nadrukkelijk pleitbezorger van leveranties van zware wapens aan Oekraïne. Maar de sociaal-democratische partij van bondskanselier Olaf Scholz aarzelt met het sturen van Leopard-gevechtstanks. Zelfs de Leopard-tanks van de Poolse en Finse strijdkrachten mogen niet aan Oekraïne worden overgedragen, omdat Duitsland – waar de tanks door wapenfabrikant Rheinmetal worden geproduceerd – geen exportvergunning geeft.
De Duitse krant Die Welt berichtte vorige week dat Rheinmetal bijna negentig tweedehands tanks op een parkeerterrein had staan en binnen afzienbare tijd gevechtsklaar zou kunnen maken voor het front in Oekraïne.
Vrijdag bespreken de NAVO-landen de wapenhulp aan Oekraïne tijdens een bijeenkomst op de Amerikaanse basis in het Duitse Ramstein. De verwachting is dat Duitsland dan aankondigt dat Leopard-tanks aan Oekraïne mogen worden overgedragen. De Britse regering is de Duitsers voorgegaan met het besluit om de komende weken veertien Challenger-gevechtstanks en dertig zelfrijdende AS90-kanonnen naar Oekraïne te zenden.
‘Niet zo intensief dat ik namens de Duitse regering kan spreken’
Nederland heeft twaalf jaar geleden zijn Leopard-tanks voor een prikkie van de hand gedaan om te kunnen bezuinigen. De Koninklijke Landmacht heeft geen tanks meer. Naderhand is via een leaseconstructie geregeld dat Nederlandse militairen blijven oefenen in achttien Leopard-tanks van de Duitse landmacht.
Polen houdt rekening met tien miljoen vluchtelingen als buurland Oekraïne de oorlog verliest: Zelfs Polen wordt langzaam Oekraïne-moe
Op vragen van journalisten over de Leopard-tanks zei minister Wopke Hoekstra dat ‘Duitsland en Nederland intensief samenwerken, maar niet zo intensief dat ik namens de Duitse regering kan spreken’.
Baerbock zei dat ‘alles goed moet worden voorbereid’. Ze beweerde dat Duitsland reeds besloten had tot het leveren van ‘tanks’ aan Oekraïne, maar dat sloeg op de toegezegde Marders (gepantserd rupsvoertuigen waarmee soldaten naar het slagveld worden gebracht), Gephard-luchtafweergeschut en pantserhouwitsers Pzh-2000. Op een Duitse toezegging om het Oekraïense leger ook Leopard-tanks te geven, durfde Baerbock in Den Haag overduidelijk niet vooruit te lopen.