Weer gedoe met schuldenplafond: biedt munt van 1 biljoen uitkomst?

1. Welk probleem heeft Amerika?

De federale overheid heeft sinds 19 januari geen geld meer om de lonen van ambtenaren, de pensioenen van veteranen, de rente op staatsleningen en andere uitgaven te dekken. Minister van Financiën Janet Yellen heeft wat boekhoudkundige noodgrepen toegepast om de machine draaiende te houden, maar zonder nieuwe injectie dreigt tussen juli en september wanbetaling. Economen bepleiten daarom het slaan van een platinamunt van 1.000 miljard dollar – 1 biljoen – om daarmee de rekeningen te betalen.

2. Kan de Federal Reserve niet gewoon bijlenen door nieuwe obligaties uit te geven?

Dat kan alleen als het Congres besluit tot een verhoging van het schuldenplafond – een wettelijk vastgesteld (en tamelijk willekeurig) maximumbedrag dat de federale overheid mag lenen. En daarover is nog geen overeenstemming.

3. Waarom is er telkens weer gedoe over dat schuldenplafond?

Het Congres heeft de merkwaardige gewoonte om eerst over een begroting te stemmen, en pas later te besluiten of het daarvoor ook extra geld wil uittrekken. Tijdens het presidentschap van Donald Trump en de eerste twee regeringsjaren van opvolger Joe Biden was dat nooit een probleem. Maar de nieuwe Republikeinse meerderheid in het Huis van Afgevaardigden stelt nu als tegeneis dat Amerika’s stijgende staatsschuld van 31,4 biljoen dollar drastisch omlaag gaat.

4. Zijn er bij zo’n gigantische munt geen macro-economische gevolgen?

Nee. De munt komt niet in circulatie, maar belandt in een kluis, waarna de overheid 1.000 miljard dollar op haar lopende rekening kan bijschrijven. Gaat het schuldenplafond uiteindelijk weer omhoog, dan geeft de Fed simpelweg 1 biljoen aan nieuwe obligaties uit, en wordt de munt weer omgesmolten.

5. Gaat die munt er echt komen?

Juridisch is het mogelijk. Een wet die eigenlijk is bedoeld om geld te kunnen verdienen aan verzamelaars geeft de overheid het recht om munten van ongelimiteerde waarde te slaan, zolang die tenminste van platina zijn. En hoewel Yellen het idee vooralsnog afdoet als een ‘foefje’, zijn haar opties bij een patstelling beperkt. Een faillissement van het land is strijdig met de Grondwet, die stelt dat Amerika’s schulden ‘niet in twijfel mogen worden getrokken’.