Vijf vragen over waarom vertalers bij de EU bezorgd zijn.
1. Brussel en talen, hoe zit het ook weer?
De Europese Unie telt 24 officiële talen: Bulgaars, Deens, Duits, Engels, Ests, Fins, Frans, Grieks, Hongaars, Iers, Italiaans, Kroatisch, Lets, Litouws, Maltees, Nederlands, Pools, Portugees, Roemeens, Sloveens, Slowaaks, Spaans, Tsjechisch en Zweeds. Elke taal moet in 23 andere talen kunnen worden vertolkt: dat betekent dat vertalers en tolken 552 combinaties moeten verzorgen. Meertaligheid is verankerd in het EU-Handvest: de burger heeft het recht om in één van de talen contact op te nemen met de EU, die in dezelfde taal moet antwoorden.
2. Hoeveel tolken en vertalers werken er dan wel niet in Brussel?
Zo’n 4.300 vertalers en 800 tolken, deels in vaste dienst, deels freelance. Alleen al het Europees Parlement heeft zo’n 275 tolken in dienst. De Europese Commissie scheidt de meeste geschreven (wets)teksten af. Daar zijn ongeveer 2.000 vertalers in dienst. De EU-wetgeving en de samenvattingen daarvan moeten beschikbaar zijn in alle officiële EU-talen. Veel wetsteksten zijn ellenlang. Zo bevat het wetsvoorstel voor EU-natuurherstel ruim 44.000 woorden – dat is evenveel als een roman van bijna 200 bladzijden.
3. Waarvoor zijn die vertalers bang?
Voor artificiële intelligentie (AI). Google Translate wordt steeds beter. Cijfers van de Commissie laten zien dat de vertaalafdeling in tien jaar met 17 procent is gekrompen door meer gebruik van machinevertaling. Slimme software zal steeds meer vertaalwerk doen. Dat levert de EU een besparing op, maar gaat ten koste van de vertalers, die net als alle andere functionarissen in de EU uitstekende arbeidsvoorwaarden hebben.
4. Worden alle vertalers overbodig?
Dat ligt ook aan de kwaliteit van de AI-vertalingen. Wie nu een tekst door Google Translate laat omzetten, weet dat perfectie nog ver te zoeken is. ‘Machinevertaling helpt vertalers, maar kan ze niet vervangen. Er is altijd behoefte aan validatie door menselijke experts,’ zei een betrokkene hoopvol tegen Politico. Een jonge vertaler was minder optimistisch: ‘Ik weet nu al dat ik waarschijnlijk niet de rest van mijn leven zal vertalen.’
5. Hoeveel geeft de EU nu uit aan het vertalen?
Het directoraat-generaal voor vertalingen besteedde in 2022 bijna 38 miljoen euro aan tolken en vertalers, meldt Politico. Iets meer dan de helft daarvan ging naar freelancers.