Correspondent in Egypte Eduard Cousin merkt dat het debat over de huidskleur van de farao’s een gevoelige snaar raakt bij de Egyptenaren. ‘Culturele toe-eigening en geschiedvervalsing.’
‘Nederlands museum beweert dat Toetanchamon zwart was.’ Dat kopte de website Egypt Independent vorige maand. Aanleiding was de tentoonstelling Kemet in het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) in Leiden over hoe het oude Egypte voortleeft in de muziek en kunst van hedendaagse Afro-Amerikanen. Afbeeldingen van artiesten als Eddie Murphy als Ramses II en Beyoncé als Nefertiti maken de Egyptenaren woest.
Marwa Ragaa, assistent-hoogleraar in communicatiewetenschappen, vindt de tentoonstelling een uiting van ‘Afrocentrisme’, een ideologie die de farao’s als zwart bestempelt. ‘De Afrikaanse cultuur is toch rijk genoeg. Ik kan er niet bij dat ze onze cultuur moeten misbruiken.’
Tentoonstelling claimt nadrukkelijk niet dat farao zwarte huidskleur had
De tentoonstelling maakt die claim nadrukkelijk niet, maar dat is een nuance die verloren gaat in alle ophef. Voor Marwa is het duidelijk: ‘De farao’s zijn Egyptische geschiedenis, ónze identiteit en cultuur, ons erfgoed. Ze pakken het af en beweren dat het van hen is.’
Het Egyptische ministerie van Oudheden ziet de tentoonstelling als ‘culturele toe-eigening en geschiedvervalsing’. Het heeft een opgraving van het RMO bij de piramides van Sakkara stopgezet.
Eerder al veel ophef over Netflix-serie met zwarte Cleopatra
De tentoonstelling had in Egypte waarschijnlijk weinig aandacht getrokken als ze niet was samengevallen met een Netflix-serie waarin Cleopatra door een zwarte actrice wordt gespeeld. De serie beweert wél dat de koningin zwart was.
‘Een poging van woke-Amerikanen om de Egyptische geschiedenis te blackwashen,’ noemde Emad Medawar, een gepensioneerd psychiater, de serie. Hij vindt dat Egypte Netflix moet boycotten. ‘Cleopatra was Kaukasisch, van Griekse komaf, en niet zwart. Wij maken ook geen series waarin we zeggen dat Napoleon een Welshman was.’ Hij heeft geen problemen met de tentoonstelling in Leiden en vindt niet dat de opgraving moest worden gestaakt. ‘Het museum is slachtoffer van de omstandigheden.’