Amerikaans Congreslid wil onderzoek Nederlandse onderzeeboten voor Taiwan

Verouderde onderzeeboten uit de Walrusklasse kunnen wat Washington betreft worden overgedaan aan Taiwan, zoals uitgerangeerde F-16’s en pantserhouwitsers naar Oekraïne gingen. Dat zegt het vooraanstaande lid van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden Bill Huizenga (54), een Republikein uit Michigan, deze week in EW.

Huizenga was vorig jaar de drijvende kracht achter de AUKUS Submarine Transfer Authorization Act, een Amerikaanse wet die voorzag in het leveren van twee nucleair voortgedreven onderzeeboten aan Australië als antwoord op de Chinese dreiging in de Stille Oceaan en de Zuid-Chinese Zee.

AUKUS staat voor de nieuwe alliantie van de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk met Australië.

Delegatie sprak met Rutte en hoge militairen

Huizenga bezocht vorige week Nederland als lid van een delegatie uit het Amerikaanse Congres. De afvaardiging sprak met premier Mark Rutte, met de commandanten van de Koninklijke Marine en de Koninklijke Luchtmacht en met de Tweede Kamerleden Ruben Brekelmans (VVD) en Kati Piri (PvdA).

In gesprek met EW roemde Huizenga de overdracht van Nederlandse F-16’s en ander gebruikt oorlogsmaterieel aan Oekraïne. Hij toonde zich sterk geïnteresseerd in een eventuele overdracht van onderzeeboten aan Taiwan.

Dit kleine eiland in de Zuid-Chinese Zee wordt geïntimideerd en zelfs bedreigd door de Volksrepubliek China, dat de afgelopen jaren zwaar investeerde in offensieve marinecapaciteit. China wil Taiwan inlijven, maar weet dat de Amerikanen zullen reageren op een poging daartoe. De laatste jaren loopt de spanning op tussen de Verenigde Staten en China. Een Taiwanoorlog zou de mondiale economie verlammen – Taiwan produceert bijna 95 procent van ’s werelds computerchips.

Rotterdamse onderzeeboten werden verkocht aan Taiwan

Nederland ontwikkelde in de jaren tachtig een nieuw type onderzeeboot, de zogenaamde Walrusklasse. Vier onderzeeboten van dit zijn al dertig jaar in gebruik bij de Koninklijke Marine.

De vijfde en zesde onderzeeboot van de klasse – gebaseerd op de vroegere Zwaardvisklasse – werden gebouwd door de Rotterdamse Droogdok Maatschappij (RDM) en verkocht aan Taiwan. Dat land had graag meer Nederlandse onderzeeboten aangeschaft, maar Peking dreigde met een boycot van de Rotterdamse haven en het toenmalige kabinet weigerde een exportvergunning af te geven.

De twee onderzeeboten van Nederlandse makelij zijn nog altijd in gebruik bij de Taiwanese Marine. Enkele jaren geleden besloot Taiwan tot bouw van nieuwe boten, waarvan het ontwerp sterk doet denken aan de Walrusklasse.

Taiwan is – naast Nederland – het enige land ter wereld dat ervaring heeft met dit specifieke type diesel-elektrische onderzeeboot.

VVD-staatssecretaris nam onderzeeboten uit de vaart

Vorig jaar besloot de nu demissionaire VVD-staatssecretaris Christophe van der Maat (Defensie) twee van de vier onderzeeboten uit de vaart te nemen. Totdat over ongeveer tien jaar nieuwe onderzeeboten van stapel lopen, moet de Onderzeedienst van de Koninklijke Marine op halve kracht varen.

De opgelegde boten worden gekannibaliseerd. Er worden geen onderdelen meer gemaakt voor dit type en de enige manier om de twee resterende schepen in de vaart te houden, is om onderdelen uit de andere boten te slopen.

Ingewijden vertelden EWmagazine.nl dat een eventuele deal met Taiwan nieuw perspectief kan bieden. Het is dan weer haalbaar om onderdelen te vervaardigen en de boten nog enige tijd in de vaart te houden.

Huizenga: ‘Onderzoek waard’

Congreslid Huizenga zegt in EW van deze week: ‘Het idee om licht verouderd, maar bruikbaar materieel naar derde landen te exporteren, is onderzoek waard. De Verenigde Staten zullen zo’n overdracht niet in de weg staan.’

China zou opnieuw dreigen met economische sancties tegen Nederland. Kan Den Haag rekenen op Amerikaanse steun in een confrontatie met China?

Huizenga zegt niet namens de Amerikaanse regering te kunnen spreken, maar tekent aan: ‘Ik zou de Amerikaanse regering – van welke kleur ook – in zo’n geval zeker aanmoedigen om steun te geven. Ik ga dit bespreken. Voor Nederland is het verstandig dergelijke stappen alleen te zetten met steun van bondgenoten, bij voorkeur de hele NAVO.’