Censuur slaat toe in Amerika: steeds meer boeken verboden

Bijeenkomst in Coral Gables, Florida, waar ‘verbannen boeken’ centraal staan, 1 oktober. Foto: Carl Juste/Miami Herald/TNS/Abacapress/ANP

Correspondent Jeroen Ansink sprak met een medewerker van een bibliotheek in Brooklyn die jonge lezers helpt om omstreden boeken te kunnen lezen.

‘Als andere landen boeken beginnen te verbieden, dan zijn we als Verenigde Staten de eersten die er wat van zeggen. Maar bij onszelf laten we het gewoon gebeuren.’ Het verbaast Nick Higgins (45) van de Brooklyn Public Library dat de vrijheid van het woord in sommige Amerikaanse staten niet sterker wordt verdedigd. Als mede-oprichter van de stichting Books Unbanned verstrekt hij gratis digitale toegangspasjes voor de Brooklyn Public Library aan tieners die geen toegang hebben tot boeken die ze willen lezen.

Meer dan duizend titels uit openbare bibliotheken verwijderd

Censuur is een groeiend probleem: de afgelopen jaren zijn er al meer dan duizend titels uit openbare (school)bibliotheken verwijderd. Het gaat vooral om boeken die door bezorgde ouders en Republikeinse gouverneurs worden weggezet als ‘pornografisch’ of ‘indoctrinair’. Zoals The 1619 Project van Nikole Hannah-Jones over de geschiedenis van de slavernij, en Gender Queer van Maia Kobabe, een stripboek over gender-identiteit.

En omdat conservatieve staten als Florida, Texas en Oklahoma het toegankelijk maken van ‘schadelijke’ boeken strafbaar hebben gesteld, verwijderen veel onderwijzers en bibliothecarissen uit voorzorg zelfs titels die nog níet beladen zijn. Higgins: ‘Boekverboden maken deel uit van een grotere cultuuroorlog. Doordat jongeren die behoren tot een minderheid worden uitgesloten van verhalen waarin ze zich kunnen herkennen, krijgen ze voortdurend de boodschap dat ze niet in hun gemeenschap thuishoren.’

Dankzij particuliere donaties heeft Higgins al zevenduizend scholieren uit alle delen van het land geholpen. ‘Sommigen hebben ons laten weten dat dat hun zelfs het leven heeft gered.’

Overigens komt censuur ook aan de andere kant van het politieke spectrum voor. Zo verwijderde Amazon When Harry Became Sally uit de webshop, omdat het boek (dat ook met groot succes is verfilmd) de lhbti-identiteit als een ‘mentale ziekte’ zou karakteriseren.