De nieuwe Argentijnse president Javier Milei heeft woensdag op het World Economic Forum (WEF) in Davos nadrukkelijk zijn visitekaartje afgegeven. In een toespraak die leidt tot veel ophef op sociale media waarschuwde hij dat ‘de westerse wereld in gevaar’ is door collectivisme.
Tegenover wereldleiders en topondernemers zei Milei dat ‘degenen die de westerse waarden zouden moet beschermen, een wereldvisie hebben omarmd die onvermijdelijk leidt tot socialisme’. Vrijemarktkapitalisme is volgens Milei de enige manier om wereldwijde armoede uit te bannen, en ‘het enige moreel wenselijke systeem om dit te bereiken’. De in november gekozen Argentijnse president, die zichzelf een anarcho-kapitalist noemt, eindigde zijn toespraak als volgt: ‘Leve de vrijheid, verdomme!’
Kijk hier de toespraak Milei terug:
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Wie is Javier Milei en wat wil hij met Argentinië? In oktober, een maand voor hij werd verkozen tot nieuwe president, publiceerde EW onderstaand profiel:
Enkele karakteristieken: hij haat socialisme, houdt van wapens, en houdt nog meer van creatieve scheldnamen voor politieke vijanden. Internationale media roken een déjà-vu in de pan-Amerikaanse politiek: ‘Trump-adept’ (NOS), ‘Trump-bewonderaar’ (BBC) en ‘Argentijnse Trump’ (Radio 1 in Vlaanderen). Hetzelfde lot onderging bovenbuurman Jair Bolsonaro, oud-president van Brazilië en vaak de ‘tropische Trump’ genoemd.
Het doet denken aan een anekdote over de Griekse filosoof Diogenes. Toen collega-filosoof Plato de mens omschreef als een ‘veerloze tweepoter’, stormde Diogenes zijn collegezaal in, hield een kaalgeplukte kip omhoog en sprak: ‘Aanschouw, een mens!’ Niet elke veerloze tweepoter is een mens, en niet elke geweerslingerende socialistenhater een Trump. Ze vertonen misschien overeenkomsten, maar het Trump-label doet geen recht aan de politieke identiteit van Argentinië, en dat Milei veel vreemder is dan Trump ooit zal zijn.
De economische crisis van 1989 veranderde het leven van Javier Milei
Wie het fenomeen Milei wil begrijpen, moet kennismaken met het grootste probleem van Argentinië – inflatie –, zijn unieke oplossing daarvoor, en hoe die oplossing voortkomt uit zijn levensverhaal, dat barst van tekenen dat hij al decennia toewerkt naar dit moment.
Lees de ingezonden opinie van René ter Steege: Waarom Argentinië zichzelf graag als blank land zietHij groeide op als eenling in het Buenos Aires van de jaren zeventig, werd gepest op school, en werd geestelijk en fysiek misbruikt door zijn ouders. Vanwege zijn agressieve uitbarstingen noemden klasgenoten hem el loco – ‘de gek’.
De Argentijnse economische crisis van 1989 veranderde zijn leven. Hij gaf een voetbalcarrière op en vond zijn heil in een studie economie tijdens een periode van hyperinflatie. Hij raakte geobsedeerd door het fenomeen en schreef zijn eerste academische artikel erover, getiteld ‘Hyperinflatie en marktverstoring’, toen hij twintig was.
Na zijn studie werkte hij als hoogleraar en consultant. Zijn bekendheid groeide vooral de laatste paar jaar, door zijn gebruik van sociale media en optredens in farándulas, Argentijnse talkshows waar iedereen – voetballers, zakenmannen, modellen – zijn mening mag geven over alles. Met zijn directe taal, opvliegende karakter en bizarre bakkebaarden schittert Milei er als allemanseconoom. Met evenveel schwung praat hij over zijn interesse in tantrische seks, twitter-ruzies met paus Franciscus, en de vrouwen met wie de ongetrouwde Milei relaties had.
Javier Milei is in de kern een theoretisch econoom
De overheid is een criminele organisatie die via belastingen geld afdwingt van haar burgers
Hoewel hij zijn showman-uitstraling deelt met Trump, is Milei in de kern een theoretisch econoom. Specifiek: een ‘anarcho-kapitalist’ – hij gelooft dat de wet van vraag en aanbod de samenleving moet organiseren, zonder inmenging van een overheid. ‘De overheid is een criminele organisatie die via belastingen geld afdwingt van haar burgers,’ zei hij in het Britse blad The Economist. ‘Al het kwaad in de wereld ontstaat met de socialistische leugen dat waar een behoefte is, een recht wordt geboren. Er zijn eindeloos veel behoeften, wie gaat daar allemaal voor betalen?’
Dan nu het grootste Argentijnse probleem: keiharde inflatie is terug in de op twee na grootste economie van Latijns-Amerika. Waar de voorgaande jaren de inflatie al rond de 30 procent schommelde, klom de inflatie dit jaar voor het eerst in drie decennia tot ver boven de 100 procent.
Dat komt niet alleen doordat de Centrale Bank veel geld bijdrukte tijdens de pandemie, maar ook doordat het land meer geld leende van het Internationaal Monetair Fonds dan elk ander land: omgerekend dik 40 miljard euro. Door het lenen en bijdrukken zagen veel Argentijnen hun peso’s verdampen. Meer dan 40 procent van de bevolking leeft onder de armoedegrens.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
+
- Belezen
- Charismatisch
- Eigenzinnig
–
- Impulsief
- Radicaal
- Demagogisch
Javier Milei streeft naar een zo klein mogelijke staat
In deze omstandigheden komt Milei ten tonele, gewapend met explosieven en een kettingzaag, predikend met de ijver van iemand die al jaren staat te trappelen om zijn plannen uit te voeren. Hij wil de Centrale Bank ‘opblazen’ en tien van de achttien ministeries ‘afzagen’, waaronder die van Wetenschap en Publieke Werken.
De Argentijnse peso moet sterven, en vervangen worden door de dollar. Ook moeten alle 34 staatsbedrijven worden geprivatiseerd, net als de zorg en het onderwijs. Alles voor de kleinst mogelijke staat.
Milei mag dan wellicht de verkiezingen winnen, er ontbreekt een sterke machtsbasis voor zijn partij in het parlement. Een van de weinige vertrouwelingen die hij heeft, is zijn zus Karina, tarotlezer en kluizenaar. Milei aanbidt haar op quasireligieuze wijze. ‘Mozes was een groot leider, maar kon het woord slecht verspreiden, daarom stuurde God Aaron,’ zei hij tegen interviewster Viviana Canosa. ‘Nou, kijk: Karina is Mozes, en ik ben gewoon een aanjager, meer niet.’
Trump heeft veel bizarre uitspraken gedaan, maar een Mozes-vergelijking heeft hij nooit gemaakt.