De 27 regeringsleiders van de Europese Unie zijn het niet eens geworden over een steunpakket van 50 miljard euro voor Oekraïne en tussentijdse ophoging van de Brusselse begroting met ruim 16 miljard.
Tijdens een urenlange nachtelijke vergadering op de EU-top in Brussel bleef de Hongaarse premier Viktor Orbán dwarsliggen. In januari wordt verder gepraat over steun aan Oekraïne en het budget. Premier Mark Rutte denkt wel ‘dat we er dan uit gaan komen’.
Symbolische overwinning Oekraïne
Oekraïne boekte wel een symbolische overwinning. De regeringsleiders gaven onverwacht al hun zegen aan toetredingsonderhandelingen met Oekraïne (en Moldavië). Orbán, van wie de uitbreiding aanvankelijk niet eens op de agenda van Europese Raad had mogen staan, verliet tijdens de stemming de zaal om een koffietje te gaan drinken of naar de wc te gaan (de verhalen over de ‘reden’ lopen uiteen). Dit zou een idee zijn geweest van de Duitse bondskanselier Olaf Scholz. De 26 in de zaal overgebleven leiders kregen zo gelegenheid om unaniem voor te stemmen en Orbán hoefde geen ‘ja’ te zeggen.
Maar toen het om de financiële steun aan Oekraïne en de EU-begroting ging, stelde Orbán zich minder coöperatief op. Geen ramp, aldus Rutte tegen het ANP. ‘We hebben even tijd. Het is niet zo dat Oekraïne meteen nu zonder geld zit.’
Lees terug: Laat Orbán EU-top floppen en Oekraïne in de kou staan?Commissie wilde 66 miljard euro extra
Alle lidstaten behalve Hongarije waren al voor de top akkoord met de steun van 50 miljard euro aan Kyiv. De 26 moesten het in Brussel nog wel eens worden over de daaraan gekoppelde extra miljarden voor de EU-begroting. De afgelopen maanden was er daarover al flink onderhandeld.
Aanvankelijk wilde de Commissie 66 miljard euro extra. De frugal (zuinige) lidstaten zoals Nederland en Duitsland zagen dat niet zien zitten. Het geld moet onder meer naar hogere rentelasten, maatregelen om immigratie te stuiten, de westelijke Balkan én naar hogere salarissen voor EU-medewerkers die net als de Belgische lonen worden geïndexeerd.
Dat bedrag was dus achter de schermen al flink omlaag onderhandeld. Voor Rutte was het voldoende. In plaats van 3 miljard euro over een periode van vier jaar moet Nederland nu volgens Rutte ‘50, 60, 70 miljoen per jaar’ overmaken. Hoewel Nederland het bedrag liefst naar nul had willen brengen, kan hij met deze ‘kleine schade’ leven. ‘Een groot deel van dit geld gaat naar migratie,’ zei hij. Behalve Hongarije zijn alle lidstaten akkoord met de tussentijdse verhoging van het Europese meerjarenbudget, dat loopt tot 2027.
Hongarije zal bij het kruisje moeten tekenen
De afspraken van de 26 staan in principe vast als ze in januari opnieuw bijeenkomen om ook Hongarije aan boord te krijgen. Het compromis zal niet opnieuw ter discussie worden gesteld. Hongarije zal bij het kruisje moeten tekenen.
In Brussel ligt nog 20 miljard euro voor Boedapest klaar. Dat bedrag is bevroren omdat Hongarije maar niet voldoet aan de rechtsstatelijke voorwaarden. Daags voor de top gaf de Commissie al ruim 10 miljard euro aan Hongarije vrij.