Staakt-het-vuren in Gaza? Daar heeft ook Hamas geen trek in

Nu Hamas een Israëlisch voorstel voor een staakt-het-vuren van twee maanden heeft afgewezen, lijkt een al dan niet tijdelijk einde van de oorlog in Gaza ver weg. Aan vredesvoorstellen is intussen geen gebrek. Maar hoe kansrijk zijn die?

‘Ceasefire now!’ (‘Staakt-het-vuren nu!’): die oproep zal vandaag, donderdag 25 januari, ongetwijfeld weer klinken bij de sit-ins die worden gehouden in Den Haag. Zowel bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, waar ambtenaren van de rijksoverheid rond het middaguur weer demonstreerden, als op het Centraal Station.

Tot nu toe waren deze protestacties vooral gericht tegen Israël. Maar zullen de demonstranten zich nu ook  richten tot Hamas? Daar lijkt afgaande op het nieuws van de afgelopen week alle reden toe. Voor het eerst sinds 1 december, toen Hamas het staakt-het-vuren na een week beëindigde door raketten af te vuren op de Israëlische stad Sderot, leek een gevechtspauze een serieuze optie.

Israël wil tijdelijke gevechtspauze, Hamas definitieve wapenstilstand

Een anonieme Egyptische official zei tegen persbureau AP dat Israël een staakt-het-vuren van twee maanden heeft voorgesteld, in ruil voor de vrijlating van alle meer dan 130 gijzelaars. Ook zouden hoge Hamas-leiders, onder wie het brein achter de pogrom van 7 oktober Yahya Sinwar, uit Gaza moeten vertrekken en niet meer mogen terugkeren. Israël zou op zijn beurt een nader te bepalen aantal Palestijnse gevangenen vrijlaten.

De voorwaarden waren voor Hamas onacceptabel, schrijft AP: de terreurorganisatie wil geen tijdelijk staakt-het-vuren, maar eist een permanente wapenstilstand voordat meer Israëlische gijzelaars zouden kunnen worden vrijgelaten. Daarnaast ziet Hamas, waarvan de hoogste politieke leiders Khaled Mashal en Ismail Haniyeh in Qatar wonen, niets in het vertrek van (nog meer) kopstukken uit Gaza.

Gijzelaars levend terughalen én Hamas uitschakelen

Dat is dan weer onacceptabel voor Israël, dat pas een permanente wapenstilstand  overweegt als Hamas volledig wordt uitgeschakeld. Hoewel de Israëlische premier Benjamin Netanyahu in eigen land onder grote druk staat om de gijzelaars snel vrij te krijgen – familieleden demonstreerden meermaals bij zijn huis – is hij niet bereid de strijd tegen Hamas terug te schroeven.

The New York Times meldde vorige week dat IDF-commandanten betwijfelen of de twee belangrijkste doelstellingen van de oorlog met elkaar verenigbaar zijn. Maar de Israëlische minister van Defensie Yoav Gallant herhaalde woensdag nog maar eens: ‘We zullen de gijzelaars terugbrengen én Hamas ontmantelen.’

Arabische landen en EU werken aan vredesvoorstellen

Hoewel de kans op een tijdelijk akkoord tussen Hamas en Israël dus nihil lijkt, zijn buitenstaanders druk met het ontwikkelen van vredesplannen voor ná de oorlog. The Wall Street Journal meldde afgelopen weekeinde dat vijf Arabische landen inclusief Saudi-Arabië werken aan een voorstel. Hoofddoel is dat Israël akkoord gaat met de geleidelijke oprichting van een Palestijnse staat die wordt geleid door de Palestijnse Autoriteit. In ruil daarvoor zou Saudi-Arabië de banden met de joodse staat moeten normaliseren. Dat proces was vóór 7 oktober al gaande, maar de oorlog in Gaza maakte daar abrupt een einde aan.

Ook de Europese Unie werkt aan een dergelijk voorstel voor een tweestatenoplossing, meldt de Brusselse nieuwssite Euronews, die een tienpuntenplan van Hoge Buitenlandvertegenwoordiger Josep Borrell inzag. Meest opvallende punt is het voornemen voor een zogenoemde ‘voorbereidende vredesconferentie’ met de Europese Unie, de Verenigde Staten, de Verenigde Naties en Arabische landen. Die zouden gezamenlijk in nauw contact moeten staan met vertegenwoordigers van Israël en de Palestijnen, die aanvankelijk niet met elkaar aan tafel zouden hoeven. Pas als het plan van de bemiddelaars bijna klaar is, zouden Israël en de Palestijnse Autoriteit, die ook wat Brussel betreft Hamas moet vervangen, met elkaar onderhandelen over de laatste details.

Netanyahu: Palestijnse staat gevaar, Hamas wil ‘van de rivier tot de zee’

De kans is groot dat beide vredesvoorstellen voorlopig niet verder komen dan een bureaula. Netanyahu gaf afgelopen weekeinde nog te kennen dat de komst van een Palestijnse staat voor hem ontoelaatbaar is, omdat die Israëls veiligheid in gevaar zou brengen: ‘Ik zal de veiligheid van Israël ten westen van de Jordaanrivier niet in gevaar brengen, en dat is niet te rijmen met een Palestijnse staat.’ Politiek leider van Hamas Khaled Mashal zei eerder deze maand al dat hij een tweestatenoplossing afwijst, omdat ‘7 oktober bewijst dat Palestina bevrijden van de rivier tot de zee realistisch is en al is begonnen’.

Tekst gaat verder onder de tweet

Zo lijken alle inspanningen voor het bereiken van een gevechtspauze onhaalbaar, om nog maar te zwijgen over een duurzame vrede tussen Israël en de Palestijnen. Er lijkt vooralsnog niets anders op te zitten dan het voortduren van de oorlog in Gaza tot Israël op het slagveld een doorbraak bereikt. Tot die tijd zullen ongetwijfeld nog vele oproepen tot een staakt-het-vuren volgen, ook op de treinstations en bij het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag.