Wat gebeurde er nu echt in Gaza?

Het bloedbad bij een voedselhulpkonvooi in het noorden van Gaza doet de gemoederen over de oorlog tussen Hamas en Israël verder oplopen. Wat er precies is gebeurd, is nog steeds niet duidelijk. Zoals zo vaak vertellen Israël en de Palestijnen twee totaal verschillende verhalen.

‘“Tientallen doden bij Israëlische aanval op uitdelen voedsel”,’ meldden diverse Nederlandse en internationale media donderdag 29 februari. Dit op basis van berichten van het Gazaanse gezondheidsministerie dat Israëlische soldaten meer dan honderd Palestijnen hadden gedood.

Palestijnen: ‘bloedbad door Israëlische kogels’

De Gazanen zouden zijn beschoten terwijl ze in de rij stonden om zakken meel op te halen bij een hulpkonvooi dat Gaza-Stad was binnengereden. De Palestijnse ministeries van Gezondheid en van Buitenlandse Zaken spraken van een ‘massaslachting’ en een ‘bloedbad’. De door Hamas gecontroleerde autoriteiten spraken van ‘kogels van de bezettingstroepen die gericht waren op een groep burgers’ op de Nabulsi-rotonde.

Ook de Palestijnse Autoriteit, geleid door Mahmoud Abbas, veroordeelde ‘het lelijke bloedbad dat vanochtend door het Israëlische bezettingsleger is aangericht tegen de mensen die bij de Nabulsi-rotonde op de hulpvrachtwagens wachtten’.

De NOS maakte ook melding van een opvallende bewering van de Arabische zender Al Jazeera. Die schreef dat Israëlische tanks over lichamen heen zouden zijn gewalst.

Pas uren nadat de eerste verklaring van de door Hamas gecontroleerde autoriteiten in Gaza het nieuws had gedomineerd, werd in de loop van de dag ook Israëls versie van het verhaal gemeld.

Israël ontkent beschieten voedselkonvooi

Het Israëlische leger (Israel Defence Forces, IDF) ontkende onmiddellijk de menigte bij het voedselkonvooi onder vuur te hebben genomen. Wel gaf de IDF toe te hebben geschoten bij een militair checkpoint in de buurt.

Volgens een legerwoordvoerder bestormde daar een groep Palestijnen een post van het Israëlische leger. Die zouden eerst tevergeefs waarschuwingsschoten in de lucht hebben gelost, maar vervolgens geen andere mogelijkheid hebben gezien dan de naderende mannen onder vuur te nemen. De IDF erkent daarbij Palestijnen te hebben doodgeschoten, maar zegt dat het gaat om hooguit tien doden.

Donderdagavond deelde het Israëlische leger onderstaande verklaring van woordvoerder Daniel Hagari. Hij spreekt over ‘tientallen’ Gazanen die omkwamen rond het voedselhulpkonvooi. De vrachtwagens werden volgens hem bestuurd door Palestijnse burgers.

Lees verder onder de video

De woordvoerder benadrukt dat tanks, na het lossen van enkele waarschuwingsschoten om ‘plunderaars’ te verjagen, zich terugtrokken toen ‘honderden duizenden werden en de situatie uit de hand liep’. De tanks zouden ter plaatse zijn geweest om het konvooi te beschermen. Ook herhaalde Hagari diverse keren dat zijn leger niet heeft geschoten op het konvooi.

Israël: meeste slachtoffers bij stormloop op hulpkonvooi

Verreweg de meeste doden vielen volgens Israël bij een stormloop op het hulpkonvooi. Palestijnen die voedsel wilden bemachtigen, zouden de vrachtwagens tot stilstand hebben gebracht en elkaar daarbij massaal hebben verdrongen en vertrapt.

De IDF deelde beelden van een drone boven het gebied die deze lezing zouden moeten bevestigen:

Lees verder onder de video

Te zien is hoe de menigte rond de vrachtwagens snel aanzwelt. De voertuigen komen tot stilstand, maar sommige rijden ook weg terwijl er nog veel burgers op of omheen staan. Op het einde van de video lijken vrachtwagens over lichamen heen te rijden die op de grond liggen. Hoe die daar zijn beland, is uit de beelden niet op te maken.

Ooggetuigen: meeste doden door aanrijdingen

Ooggetuigen zeggen tegen CNN en The Wall Street Journal dat al werd geschoten vóór de massale schermutselingen bij het hulpkonvooi. Maar de meeste doden vielen volgens hen door aanrijdingen met vrachtwagens die de stormloop wilden ontvluchten, niet door kogels. Ook de BBC sprak een getuige die zegt dat de meeste slachtoffers vielen doordat ze onder de voertuigen belandden.

Al Jazeera publiceerde eveneens beelden van de situatie, gemaakt vanaf de grond te midden van de chaos rond het hulpkonvooi. Daarop zijn schoten te horen, maar onduidelijk is waarvandaan de kogels komen en waarop ze worden afgeschoten. Wel duidelijk is dat de vrachtwagens van alle kanten worden omringd door Palestijnen, van wie sommigen gewond op de grond liggen.

Wereldleiders eisen onderzoek

Uit de beelden die tot nu toe de ronde doen, vallen geen harde conclusies te trekken. Zo blijft nog veel onduidelijk over wat er nu echt is gebeurd in Gaza-Stad. De internationale verontwaardiging is er niet minder om. Onder anderen secretaris-generaal van de Verenigde Naties António Guterres, Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en de Franse president Emmanuel Macron eisten een onafhankelijk onderzoek.

De Amerikaanse president Joe Biden, die sprak van een ‘tragisch en verontrustend incident’, is daar ook voorstander van. ‘We gaan de gang van zaken nu na. Er gaan twee verschillende verhalen rond over wat er is gebeurd,’ zei Biden tegen verslaggevers in het Witte Huis. ‘Ik heb nog geen antwoord.’

Gevechtspauze verder weg

Of dat antwoord er nu snel komt of niet, een (al dan niet tijdelijk) einde aan de oorlog in Gaza lijkt weer een stap verder weg. ‘De onderhandelingen die de leiding van de beweging voert, zijn geen open proces dat ten koste gaat van het bloed van ons volk,’ zinspeelde Hamas donderdag alvast op een voortijdig einde van de gesprekken in Qatar.

Biden had eerder deze week de hoop uitgesproken dat er op maandag 4 maart een akkoord zal zijn over een gevechtspauze. De kans daarop lijkt inmiddels nihil.