Elon Musk zei eens dat hij liever ‘uit de politiek blijft’. Zoals met veel andere zaken, lijkt het erop dat hij van gedachten is veranderd.
Deze week werd Sir Keir Starmer toegevoegd aan de lange lijst van mensen die met Elon Musk hebben geruzied over opmerkingen die hij heeft gemaakt op X, het socialemediaplatform waarvan Musk eigenaar is, over de rellen in Groot-Brittannië naar aanleiding van de steekpartijen in Southport. De miljardair waarschuwde dat ‘een burgeroorlog onvermijdelijk is’. In een escalatie van de ruzie noemde hij Starmer ‘two-tier Keir’ – tweeledige Keir.
De interventies markeerden de meest recente en, in Groot-Brittannië althans, meest publieke signaal van de politieke transformatie van Musk. Tien jaar geleden was de 53-jarige ondernemer politiek ‘gematigd’ – sociaal-liberaal en fiscaal conservatief – die doneerde aan de Democratische Partij van Barack Obama. Al waren toen zijn standpunten nog niet in een hokje te plaatsen. Financiële steun voor de Republikeinen vloeide net zo vrijelijk als voor de Democraten.
Tegenwoordig lijkt de Tesla-oprichter zich niet langer in te dekken. In plaats daarvan lijkt hij zich volledig te richten op Donald Trump, die hij publiekelijk steunt als de volgende leider van de Verenigde Staten, zoals ook was te merken in het veelbeschreven gesprek dat Musk en Trump hadden op X.
I fully endorse President Trump and hope for his rapid recovery pic.twitter.com/ZdxkF63EqF
— Elon Musk (@elonmusk) July 13, 2024
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Musk als politiek commentator
Musks verschuiving naar rechts heeft zich afgespeeld op Twitter, dat hij in 2022 overnam voor zo’n 4o miljard euro en snel omdoopte tot X, als deel van een bredere reorganisatie van het platform om prioriteit te geven aan de vrijheid van meningsuiting. Hij is zelf een productieve en ongedifferentieerde gebruiker, die bijna 50.000 berichten plaatste sinds hij in 2009 lid werd. In recentere tijden is Musk waarschijnlijk de meest prominente politieke commentator van de site geworden, met 193 miljoen volgers.
De rechtse aanhangers van de ondernemer zien hem als een held die online ruimte voor hen heeft teruggewonnen door het account van Trump te herstellen. Daarnaast deblokkeerde hij de accounts van samenzweringstheoreticus Alex Jones, de Canadese psycholoog en auteur Jordan Peterson en de controversiële influencer Andrew Tate.
Onder de groep van wie Musk de accounts heeft hersteld, bevindt zich ook de Britse opruier Tommy Robinson, die Musk onlangs bestempelde als ‘het beste dat deze eeuw voor de vrijheid van meningsuiting is gebeurd’.
‘Musks identiteit verschoof toen hij Twitter koch,t’ zegt Madeline Fry Schultz, redacteur bij de Washington Examiner. ‘Hij werd niet meer bekend als de man die echt bezig was met het milieu en elektrische auto’s, maar als een figuur die zich bezighoudt met cultuuroorlogen. Het punt dat hij maakt is dat de cultuuroorlogen lonen – mensen weten dat ze bekendheid kunnen krijgen, podcasts kunnen beluisteren en populair zullen zijn op Twitter, voor wat het waard is.’
Musk heeft zeker geen tekort aan sterke meningen over de controversiële kwesties van de dag, meestal uitgedrukt in een tweet-vriendelijke 280 tekens of minder. Coronalockdowns? ‘Fascistisch.’ Zijn transgender dochter? Het slachtoffer van het ‘woke-virus.’ Beleid voor diversiteit en inclusie? ‘DEI (diversiteit, gelijkheid en inclusie, red.) moet DOOD.’ President Joe Biden? Slechts ‘een tragische dekmantel voor een extreem-linkse politieke machine’. En de traditionele media? Een ‘propagandamachine’.
Musk wilde ‘uit de politiek blijven’
Ondanks Musks eerdere aandringen dat hij ‘uit de politiek wil blijven’, is er nu genoeg bewijs van het tegendeel. Zijn steun voor Trump kwam nadat hij in 2016 zei dat hij ‘niet het soort karakter lijkt te hebben dat goed is voor de Verenigde Staten’ en in 2022 dat de voormalige Republikeinse president ‘zijn hoed moet ophangen en de zonsondergang tegemoet moet zeilen’.
Zeker, zijn politieke staat van dienst vanaf de regering-Obama is grillig. In 2016 steunde hij Hillary Clinton nog en veroordeelde hij Trump. Maar in 2017 doneerde hij grote bedragen aan Republikeinse kandidaten: 50.000 dollar aan Kevin McCarthy’s McCarthy Victory Fund en 39.600 dollar aan het National Republican Congressional Committee. In 2020 zei hij dat hij op Biden had gestemd, maar doneerde hij aan zowel Republikeinse als Democratische kandidaten.
Zijn steun voor Trump lijkt onwrikbaar, althans voor nu. Lang voordat hij in juli publiekelijk de herverkiezingscampagne van de voormalige president steunde, meldde The New York Times dat hij privé lobbyde bij een groep conservatieve miljardairs om voor de 78-jarige te stemmen. Hij bestempelde Trumps zwijggeld-rechtszaak als ‘een corruptie van de wet’ en verwelkomde zijn running mate J.D. Vance als een ‘uitstekende keuze’.
Afwijzing ‘woke-cultuur’
De redenen voor de verschuiving van Musk lijken te draaien om een complexe en onderling verbonden reeks factoren. Waaronder het belastingbeleid van het Witte Huis van Biden, zijn afwijzing van de ‘woke-cultuur’ en een bredere politieke verschuiving onder enkele van de meest prominente durfkapitalisten van Silicon Valley, doorgaans een overwegend Democratisch georiënteerde gemeenschap.
De eigenaar van X, SpaceX en Tesla uitte openlijk kritiek op de ‘miljardairsbelasting’ van 25 procent die Biden wil opleggen aan Amerikanen met een vermogen van meer dan 100 miljoen dollar (ongeveer 90 miljoen euro). In 2022 klaagde hij dat ‘Californië vroeger het land van de mogelijkheden was’, maar sindsdien ‘het land van belastingen, overregulering en rechtszaken’.
Terwijl zijn frustratie lijkt te zijn gegroeid, heeft Musk actie ondernomen om zijn bedrijf te verplaatsen en het hoofdkantoor van SpaceX en X uit de liberale techbubbel van Californië te halen. Hij zei dat hij vanwege lokale wetgeving ‘geen andere keuze’ had dan het hoofdkantoor te verplaatsen uit San Francisco, de stad waar het al bijna twintig jaar gevestigd is. Met een knipoog naar een andere kwestie waarover hij zich herhaaldelijk heeft uitgesproken, zei Musk dat zijn beslissing om SpaceX naar Texas te verplaatsen deels was te wijten aan een recent ingevoerd beleid in Californië dat scholen verbiedt om van het personeel te eisen dat ze informatie over de genderidentiteit van een kind met de ouders delen. ‘Dit is de laatste druppel,’ twitterde hij.
Zijn grootste bedrijven hebben misschien een lange geschiedenis in San Francisco, maar Musk is een van de hardste critici van de stad geworden. Hij sprak zich herhaaldelijk uit over de stijgende criminaliteit, en waarschuwde dat de stad ‘postapocalyptisch’ is geworden en wordt overspoeld door ‘bendes gewelddadige drugsverslaafden’. ‘Je zou zo een Walking Dead-aflevering kunnen filmen in het centrum van San Francisco,’ zo verwees hij naar de zombie-serie op Netflix.
Na de moord op tech-topman Bob Lee vorig jaar, twitterde Musk: ‘Veel mensen die ik ken zijn zwaar mishandeld… Gewelddadige criminaliteit in San Francisco is afschuwelijk. Zelfs als aanvallers worden gepakt, worden ze vaak meteen weer vrijgelaten.’
You could literally film a Walking Dead episode unedited in downtown SF.
This is where San Francisco politics leads and Twitter was exporting this self-destructive mind virus to the world.
With some exceptions, other tech companies are still doing so.
Evil in guise of good.
— Elon Musk (@elonmusk) April 1, 2023
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Politieke overtuigingen Elon Musk
Sinds hij X overnam, protesteerde Musk ook tegen de ‘woke-cultuur’. In een interview met Peterson eerder dit jaar zei de in Zuid-Afrika geboren zakenman dat hij was ‘misleid’ om zijn transgender dochter Vivian Jenna Wilson – een van de vijf kinderen die hij deelt met zijn ex-vrouw Justine Wilson – toegang te geven tot puberteitblokkers.
Hij zei dat ze ‘dood‘ was, gedood door het ‘woke-virus’, en dat wat er met zijn gezin was gebeurd ‘kwaadaardig’ is. Zijn dochter zei, op haar beurt, in een gerechtelijk dossier dat ze ‘op geen enkele manier gerelateerd wil zijn aan mijn biologische vader’. Maar Musk is zich blijven uitspreken over de kwestie en zei dat het ‘woke-virus’ niet alleen zijn dochter heeft besmet, maar ook een schat aan instellingen en bedrijven, van Yale University tot Netflix.
Interventies op andere beleidsterreinen, zoals immigratie, zijn ook een kenmerk van zijn klaarblijkelijke politieke transformatie. Musk betichtte Biden van het opzettelijk ‘importeren’ van migranten om de kans van de Democraten om de verkiezingen te winnen te vergroten – een bewering die medestanders van de Amerikaanse president afdoen als een ongefundeerde samenzweringstheorie.
Maar net als bij de rellen in Groot-Brittannië beperkte Musk zijn uitspraken niet tot binnenlandse aangelegenheden. Zelfs voordat hij Twitter kocht, werd hij al een uitgesproken criticus van de lockdown-beperkingen die in de Verenigde Staten en elders werden uitgerold tijdens de coronapandemie. Hij heropende de Tesla-fabriek in Californië in mei 2020 en negeerde daarmee het bevel van de staat om de fabriek te sluiten. Hij postte vervolgens op X ten gunste van Canadese anti-vaccin-demonstranten en schreef: ‘Vrijheid wordt stukje bij beetje weggehaald, tot ze weg is.’
Hij is ook uitgesproken over de oorlog van Rusland in Oekraïne. Eerder voorzag hij de door oorlog verscheurde natie van zijn snelle Starlink-internettechnologie. Di werd essentieel voor Oekraïnes pogingen om de communicatie in stand te houden, nadat apparatuur en infrastructuur waren vernietigd door Russische aanvallen. Nu sympathiseert Musk steeds meer met Republikeinen en andere rechtse figuren die tegen verdere hulp aan Kyiv zijn.
Verschuiving in Silicon Valley
Dit alles gebeurde tegen de achtergrond van een bredere verschuiving in sommige kringen in Silicon Valley, waar de Republikeinen en Trump in het bijzonder de afgelopen jaren een opmars maakten, door mensen als Peter Thiel, David O. Sacks en Ken Howery het hof te maken.
Misschien heeft dat Musk meer dan ooit op zijn gemak gesteld om zijn ware sympathieën te onthullen. Zeker nu hij steeds meer op de voorgrond treedt als een centrale figuur in de Amerikaanse presidentsrace van dit jaar, omarmt Trump zijn ogenschijnlijke bekering tot zijn zaak.
‘Ik houd van Elon Musk,’ zei hij vorige maand tegen aanhangers tijdens een bijeenkomst. Nu Musk zijn mantra om uit de politiek te blijven allang heeft laten varen, lijkt dat gevoel wederzijds.