Deze opties heeft Israël om de Iraanse raketaanval te vergelden

Terwijl de wereld stilstaat bij de Hamas-pogrom in Israël van 7 oktober 2023, beraden regering, leger en veiligheidsdiensten zich over een reactie op de grootschalige raketaanval van Iran. Israël zinspeelt op een harde klap, de Verenigde Staten trappen het liefst op de rem. Welke opties zijn er?

Hoelang wacht Israël nog met het vergelden van de recente Iraanse aanval met zeker 180 ballistische raketten? Die vraag houdt niet alleen het Midden-Oosten bezig, maar zeker ook de Verenigde Staten.

Direct na de rechtstreekse Iraanse aanval op Israël van dinsdag 1 oktober, de tweede in de geschiedenis, spraken de Amerikanen steun uit voor een stevige Israëlische vergelding. De ‘significante escalatie’ zou ‘ernstige consequenties hebben,’ zei nationaal veiligheidsadviseur Jake Sullivan. ‘En we zullen met Israël samenwerken om daarvoor te zorgen.’

Biden: geen aanval op nucleaire faciliteiten Iran

Maar Washington trapte een dag na de aanval al op de rem. President Joe Biden zei woensdag 2 oktober dat hij een Israëlische aanval op Irans nucleaire faciliteiten niet zou steunen. Hetzelfde geldt voor een andere mogelijke strategische klap: een aanval op de Iraanse energievoorziening. ‘Als ik in hun schoenen zou staan, zou ik nadenken over alternatieven in plaats van het treffen van olievelden,’ zei Biden donderdag 4 oktober in het Witte Huis.

Het doet denken aan Bidens advies in april, toen Iran ook al honderden raketten op Israël had afgevuurd. Hij maande de Israëlische premier Benjamin Netanyahu destijds af te zien van een zware reactie op Iran: ‘Pak de winst.’ Israël liet het daarop bij een beperkte luchtaanval op een radarsysteem van een luchtbasis nabij Isfahan, midden in Iran.

Israëls defensieminister Yoav Gallant in Washington

Het valt te betwijfelen of Israël opnieuw rekening houdt met Bidens wensen. ‘Wie denkt dat pogingen om ons kwaad te doen ons zullen afschrikken, zou moeten kijken naar wat we hebben bereikt in Gaza en Beirut,’ zei minister van Defensie Yoav Gallant zondag 6 oktober. Dat deed hij bij een bezoek aan de vliegbasis Nevatim, een van de tientallen locaties die vorige week door Iraanse raketten werden getroffen.

Gallant bezoekt dinsdag 8 oktober Washington om de spanningen in de regio te bespreken, al zou een vergeldingsaanval op Iran zich nog voor dat bezoek kunnen voordoen. Israël toonde zich de laatste maanden onvoorspelbaar. Vorige week waarschuwde Netanyahu al dat de machthebbers in Teheran ‘zullen boeten’ voor de aanval. Naftali Bennett, die Netanyahu tussen juni 2021 en juni 2022 voorging als premier, vindt het tijd om ‘dit terroristische regime fataal te verlammen’.

Welke mogelijkheden heeft Israël daartoe?

1. Grote aanval op energie-infrastructuur Iran

Allereerst de olie- en gasfaciliteiten. De raffinaderijen, havens en opslaglocaties van deze Iraanse energievoorzieningen zijn vooral gevestigd in het zuidwesten van het land, aan de Perzische Golf. Daar bevinden zich ook de meeste pijpleidingen. Een grote aanval op de energie-infrastructuur zou de Iraanse economie verder in verval kunnen storten: het land produceert ongeveer drie miljoen olievaten per dag, zo’n 3 procent van het wereldwijde aanbod.

Lees hieronder verder

Map — Key Iranian infrastructure, military bases, oil platforms, & nuclear sites that Israel could target in a retaliatory strike. Also:

– U.S. Gen. Kurilla in Tel Aviv
– Iranian Navy gets underway
– More countries close airspace
– Iran issues NOTAMs
– “All options on the table” pic.twitter.com/dzwAUgIoIL

— Ian Ellis (@ianellisjones) October 5, 2024

Alleen al de mogelijkheid van zo’n aanval deed de olieprijzen vorige week aanzienlijk stijgen. Donderdag 3 oktober ging de prijs van een vat ruwe olie met 8 procent omhoog, volgens analisten vooral vanwege zorgen over verdere escalatie in het Midden-Oosten. Dat verklaart mogelijk Bidens weerstand tegen een Israëlische aanval op de Iraanse olievoorziening. Forse prijsstijgingen aan de benzinepomp komen slecht uit voor vicepresident en presidentskandidaat Kamala Harris, nog geen maand voor de Amerikaanse verkiezingen.

2. Saboteren van nucleaire ambities Iran

Dan de nucleaire faciliteiten. De meeste zijn gevestigd in de buurt van de stad Isfahan. Ook liggen er complexen bij het 300 kilometer noordelijker gelegen Teheran, en in West-Iran. Israël wist het atoomprogramma de afgelopen decennia te vertragen, door diverse Iraanse atoomwetenschappers te liquideren en virussen als Stuxnet te installeren. Maar daarmee is de Iraanse atoomdreiging niet geweken.

Spionage, infiltratie en sabotage van binnenuit lijken de kansrijkste methoden om de Iraanse nucleaire ambities te saboteren. Volgens westerse deskundigen zoals de Amerikaanse Arms Control Association zullen luchtaanvallen weinig uithalen, onder meer omdat de atoomcomplexen diep onder de grond liggen.

Irans nucleaire programma is voor Israël een existentiële dreiging. Het land schat in dat wanneer Iran beschikt over een atoombom, het islamitische land die zou inzetten om het heilige doel van ayatollah Ali Khamenei te verwezenlijken: de vernietiging van het ‘zionistische kankergezwel’.

3. Uitschakelen van hooggeplaatste Iraniërs

Voor het Iraanse regime is dit waarschijnlijk de meest angstaanjagende optie. De afgelopen maanden liquideerde Israel al de hoogste leiders van Hezbollah (Hassan Nasrallah) en Hamas (Ismail Haniyeh). Vooral de dood van Haniyeh, midden in in Teheran op een door de Islamitische Revolutionaire Garde beveiligde locatie, liet zien dat Israël vrijwel overal kan toeslaan.

‘We kunnen elk punt in het Midden-Oosten bereiken en treffen,’ zei stafchef Herzi Halevi van het Israëlische leger woensdag 2 oktober. Dat weet ook ayatollah Khamenei, die al sinds de dood van zijn vriend Nasrallah op een geheime, streng beveiligde locatie verblijft.

4. Ondermijning van het Iraanse regime

Het direct of indirect uitschakelen van Khamenei is niet het enige paard waar Israël op wedt om zijn regime te ontmantelen. Op 30 september, de dag voor Irans raketaanval, richtte Netanyahu zich rechtstreeks tot het Iraanse volk. ‘Met elk moment brengt het regime jullie, het nobele Perzische volk, dichter bij de afgrond,’ zei ‘Bibi’ in een videoboodschap. ‘De ruime meerderheid van de Iraniërs weet dat hun regime niets om hen geeft. Als Iran eindelijk vrij zal zijn – en dat moment komt een stuk sneller dan mensen denken – zal alles anders zijn.’

Nog directer dan de premier, zinspeelde de Israëlische president Isaac Herzog zondagavond 6 oktober op een nieuwe regering in Teheran. ‘Ik roep het volk van Libanon, het volk van Iran, het volk van alle onderdrukte naties in de regio, op om op te staan en te begrijpen dat als we dit rijk van het kwaad omverwerpen, (…) we zeker kunnen hopen op een betere toekomst,’ zei Herzog in gesprek met de Saudische televisiezender Al Arabiya.

Toen interviewer Riz Khan de president vroeg naar hoe Israël zal reageren op Irans raketaanval, hield die zich wijselijk op de vlakte: ‘Ik ben niet van plan antwoord te geven op je vraag, neem dat niet persoonlijk.’ Waarschijnlijk hoeven Khan, en de rest van de regio, op dat antwoord niet lang meer te wachten.