Het Westen mag Zelensky niet aan zijn lot overlaten

Volodymyr Zelensky (46) oogde aangeslagen toen hij donderdag 17 oktober in Brussel de internationale pers te woord stond. Terwijl hij net zijn ‘overwinningsplan’ had gepresenteerd aan de verzamelde regeringsleiders van de Europese Unie, stond hij erbij als een verliezer in de dop.

Ooit speelde hij president, als acteur. Dus het is niet uitgesloten dat Zelensky zijn wanhoop enigszins acteerde. Maar zeker is dat de Oekraïense president er steeds meer alleen voor staat. Het Westen geeft hem niet wat hij nodig heeft. Met alleen extra miljardenleningen redt Oekraïne het niet.

Sinds de ‘invasie’ in de Russische oblast Koersk, waar de Oekraïners alweer bijna alle terrein kwijt zijn, heeft Zelensky geen successen meer geboekt. Geen spectaculaire aanvallen op wapendepots in Rusland, geen progressie op het slagveld – integendeel – en geen vernederende aanvallen op Russische marineschepen in de Zwarte Zee. Het gebrek aan succes ondergraaft zijn positie. Nog 59 procent van de Oekraïners steunt hem. Dat was ooit 90 procent en eerder dit jaar 64 procent.

Zelensky aast op een NAVO-invitatie

Kern van Zelensky’s ‘overwinningsplan’ is een uitnodiging om toe te treden tot de NAVO. ‘Hoe kun je de Oekraïners weer een gevoel geven dat ze sterk staan? Door ze de NAVO-paraplu aan te bieden. Als wij een teken krijgen dat we bij de NAVO mogen, voelen we ons niet langer alleen,’ zei hij met gevoel voor dramatiek. ‘We begrijpen natuurlijk dat die toekomst pas begint na de oorlog.’ Een NAVO-invitatie is volgens Zelensky dé manier om de Russen aan de onderhandelingstafel te krijgen.

Het momentum is er, zei Zelensky. Hij wees erop dat de Russische weerstand tegen de oorlog groeit en dat het Kremlin geen oneindig aantal troepen heeft. Er zouden al 600.000 Russen zijn gesneuveld op het slagveld. Volgens Zelensky worden in Rusland 10.000 Noord-Koreanen getraind om mee te vechten. ‘We zien de eerste stappen naar een echte wereldoorlog.’ Deelname aan de strijd door Noord-Koreaanse soldaten brengt een uitspraak van Emmanuel Macron uit februari 2024 in herinnering: ‘Er is vandaag geen consensus om officieel grondtroepen te sturen, maar niets is uitgesloten,’ zei de Franse president toen over westerse boots on the ground. ‘We moeten alles doen om er zeker van te zijn dat Rusland deze oorlog niet wint.’

Zelensky sprak in Brussel ook over een ander cruciaal element van zijn ‘overwinningsplan’: inzet van westerse langeafstandraketten om Russische doelen te raken. De Amerikanen en Duitsers zijn daar huiverig voor. ‘Als we toestemming krijgen, is dat een duidelijk teken aan Rusland dat het de oorlog moet stoppen. Maar in de Verenigde Staten denken ze dat zij dan de oorlog in worden gezogen.’ Oekraïne zou Amerikaanse ATACMS-langeafstandraketten niet mogen inzetten in Rusland.

Zelensky wordt in de steek gelaten

Op de vraag of hij met de Duitse bondskanselier Olaf Scholz had gesproken over de inzet van Duitse langeafstandswapens, zei Zelensky: ‘Daarover praat ik niet met Olaf, want hij heeft ons de wapens nooit gegeven.’ De Duitsers weigeren al maanden Taurusraketten af te staan. De Taurus heeft een bereik van 500 kilometer, twee keer zo veel als de Britse Storm Shadow-raketten die Oekraïne al inzet om in Rusland doelen te raken.

Ook een uitnodiging om lid te worden van de NAVO zit er voorlopig niet in. Volgens NAVO-bronnen zal in juni 2025 over een uitnodiging aan Oekraïne worden besloten, tijdens de top in Den Haag. Dat is pas over acht maanden. Secretaris-generaal Mark Rutte zei nadat Zelensky ook bij hem langs was geweest op het hoofdkwartier: ‘Oekraïne zal in de toekomst lid zijn van de NAVO. De vraag is wanneer precies. Daarop kan ik nu geen antwoord geven.’

Allemaal te weinig, en te laat, als Rusland de oorlog echt niet mag winnen. Scholz denkt dat een bezoek aan Moskou kan helpen. Tsja. Het is geen tijd voor appeasement, het is tijd voor hard tegen hard. Voor raketten. Met een Taurus in de achterzak is de onderhandelingspositie van Oekraïne altijd beter.

En het is hoog tijd voor die NAVO-invitatie. Aan Rutte de taak om met al zijn diplomatieke talenten de 32 lidstaten ervan te overtuigen daarmee ruim voor juni 2025 akkoord te gaan. Laat Oekraïnes overwinningsplan niet uitmonden in een door terughoudende bondgenoten ingezette nederlagenstrategie.