EU-correspondent René van Rijckevorsel over misschien wel het onbekendste land van Europa, waar zondag wordt gestemd over de koers: EU of Moskou?
Kent u Syldavië nog? In 1938 dreigde het koninkrijkje in Oost-Europa te worden ingelijfd door een groot buurland. Een jonge Europeaan met het hart op de goede plek wist dat te voorkomen.
Nee nee, uw EU-correspondent is niet gek geworden. Syldavië heeft nooit bestaan natuurlijk. Het is een gefingeerd land waarin Hergé De scepter van Ottokar situeerde, het achtste deel van zijn onvolprezen Kuifje-serie.
Syldavië bestaat niet, Moldavië wel. Twee letters verschil. Misschien wel het onbekendste land van Europa.
Voetbalfanaten herinneren zich wellicht dat Moldavië in de poule zat bij Nederland tijdens de kwalificatie voor het EK 2012. Oranje won twee keer met een schamele 1-0. Maar verder?
Moldavië is iets kleiner dan Nederland
Moldavië is een republiek 2.000 kilometer oostelijk van Nederland. De 2,5 miljoen inwoners leven ingeklemd tussen Roemenië en Oekraïne. De hoofdstad is Chișinău. Het land is iets kleiner dan Nederland, heeft een Roemeens sprekende meerderheid en een grote Russischtalige minderheid. Sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie wisselen pro-westerse en pro-Russische leiders elkaar af.
Het pro-westerse kamp heeft sinds 2020 de touwtjes in handen. De leider van dat kamp, president Maia Sandu (52), aast op een tweede termijn. Zondag 20 oktober zijn er presidentsverkiezingen én een referendum over toetreding tot de Europese Unie. Sandu hoopt dat Moldavië in 2030 tot de EU behoort. Sinds 2022 is het één van de negen kandidaat-lidstaten.
Transnistrië
Sandu is uiteraard sterk gekant tegen de inval van Rusland in Oekraïne, waarmee Moldavië een 955 kilometer kronkelende landsgrens deelt. Volgens het internationaal recht dan. Want sinds 1990 ligt tussen de rivier de Dnjestr en die grens de door vrijwel geen land erkende ‘Moldavisch-Nistriaanse Republiek’, een zelfgeproclameerd vazalstaatje van Moskou.
De bestuurders van dit Transnistrië zijn pro-Russische separatisten die zich in de jaren negentig met geweld losmaakten van de Moldavische regering. Moskou zou er bijna 1.500 militairen hebben gelegerd.
Desinformatiecampagne uit Moskou
Desinformatietrollen draaien nu overuren om pro-Russische kandidaten in Moldavië te steunen. Zo verspreidden zij onder meer een vervalst document van de Europese Commissie waarin nieuwe eisen worden gesteld voor toetreding tot de EU, zoals examens Engels voor ambtenaren en het verplicht ophangen van lhbti+-vlaggen in openbare gebouwen. Begin oktober zei de politie dat criminele groepen met Russische steun van plan zijn de verkiezingen te verstoren en staatsinstellingen te bezetten. Ook zouden miljoenen euro’s naar het land zijn gesluisd om Moldaviërs om te kopen, opdat zij tegen toetreding en voor Russofiele kandidaten stemmen.
Waarschijnlijk is het niet genoeg. In peilingen ligt president Sandu met 36,1 procent ver voor op haar naaste belager van de pro-Russische Partij van Socialisten, die op zo’n 10 procent staat. Volgens diezelfde peilers wil 63 procent toetreding tot de EU. De komende vier jaar mag Sandu hopelijk de scepter blijven zwaaien.