Vijf vragen over Portugals sobere begrotingsbeleid.
1. De Portugese regering geeft voor de derde keer in zes jaar minder geld uit dan er binnenkomt. Hoe doet ze dat?
De eerste keer dat Portugal een jaar afsloot met een overschot was 2019. Weliswaar maar 0,1 procent, maar toch een mijlpaal. Door de pandemie lukte het daarna drie jaar niet. In 2023 noteerde Portugal een overschot van 0,4 procent. Als tot eind dit jaar niets onverwachts gebeurt, eindigt ook 2024 met een plus van 0,4 procent. Dat is te danken aan streng begrotingsbeleid, ingezet nadat Portugal, Spanje, Italië en Griekenland in 2010 met EU-steunpakketten van de financiële afgrond werden gered.
2. Zijn er nog meer positieve cijfers?
Portugal bracht zijn staatsschuld terug naar 100,4 procent van het bbp. Spanje (108,9 procent), Italië (137,7 procent) en Griekenland (159,8 procent) zitten nog ruim boven die 100 procent. Portugals economische groei was 2,3 procent in 2023 en dit jaar 1,8 procent, ruim boven de groei in de eurozone (1 procent).
3. Alleen maar mooie berichten dus?
Om deze cijfers te bereiken, is diep gesneden in de publieke voorzieningen. Onderwijssalarissen werden zo laag dat veel leraren ander werk zochten of zijn geëmigreerd. De wachttijden voor geplande zorg zijn in Portugal erg lang en tien uur wachten op spoedeisende hulp is normaal. Er is een groot tekort aan IT’ers, hotelmanagers en experts op het gebied van groene energie. Velen emigreerden vanwege almaar hogere belastingen.
4. Wat gaat Portugal eraan doen om die mensen terug te halen?
In de regeringsplannen voor 2025 staat een forse belastingverlaging voor iedereen van 35 jaar en jonger, bedoeld om Portugezen in het land te houden en zij die emigreerden te laten terugkeren. Het eerste jaar dat Portugezen werken na hun studie of na terugverhuizen, betalen ze voortaan 0 procent belasting.
5. Dan zal er wel een eind komen aan de begrotingsoverschotten?
Premier Luís Montenegro presenteerde een begroting voor 2025 die uitkomt op een overschot van 0,5 procent. De komende dagen debatteert het parlement over zijn plannen. Voor een meerderheid is de rechtse minderheidsregering van Montenegro afhankelijk van de sociaaldemocraten of radicaal-rechts. Beide hebben verlanglijstjes en zullen proberen van die 0,5 procent iets af te snoepen en iets binnen te halen voor hun kiezers.
Schrijf u in voor onze ochtendnieuwsbrief
Abonneer u op de gratis nieuwsbrief EW Ochtend en start de dag scherp met de belangrijkste artikelen over politiek, economie en buitenland.
