Omstreden Dr. Oz moet het Amerikaanse zorgsysteem hervormen. Wie is hij?

Methmet Oz moet leiding geven aan grote zorgprogramma’s als Medicare en Medicaid. Beeld: Fatih Aktas/Anadolu

Mehmet Öz – oftewel Dr. Oz – is een van de bekendste medici in de Verenigde Staten, mede dankzij zijn charismatische verschijning en veelbekeken tv-programma’s. Donald Trump draagt hem voor om leiding te geven aan grote zorgprogramma’s als Medicare en Medicaid.

Mehmet Cengiz Öz werd geboren op 11 juni 1960 in Cleveland, Ohio, als zoon van Turkse immigranten. Vader Mustafa Öz was een vooraanstaand hartchirurg, moeder Suna Öz kwam uit een prominente Turkse familie. Mehmet Öz groeide op in een omgeving waarin hard werken en schoolprestaties hoog in het vaandel stonden.

Hij studeerde in 1982 af in biologie aan Harvard University. Daar behaalde hij uitstekende resultaten en speelde hij op hoog niveau American football. Hij vervolgde zijn medische opleiding aan de University of Pennsylvania, waar hij zowel zijn Doctor of Medicine als Master of Business Administration behaalde. Met deze dubbele graad heeft hij zowel medische expertise als inzicht in de zakelijke aspecten van de gezondheidszorg.

Dr. Oz heeft grote verdiensten als hartchirurg

Na zijn studie richtte Öz zich op hart- en vaatchirurgie. Hij werd snel een van de meest gerespecteerde chirurgen in de Verenigde Staten, met een focus op innovatieve technieken. Hij publiceerde meer dan vijfhonderd wetenschappelijke artikelen en boeken en heeft meerdere patenten op zijn naam staan. Een van zijn belangrijkste bijdragen is de ontwikkeling van minimaal invasieve technieken voor hartoperaties, wat de herstelperiode van patiënten flink verkortte.

Öz werkte jarenlang als chirurg aan het NewYork-Presbyterian/Columbia University Irving Medical Center, waar hij ook hoogleraar in de chirurgie werd. Zijn reputatie als topchirurg trok al snel de aandacht van de media.

Hij trouwde in 1985 met Lisa Lemole, een auteur en televisiepersoonlijkheid. Het stel heeft vier kinderen en woont in New Jersey. Dochter Daphne is culinair journalist en tv-presentatrice. Hij is trots op zijn Turkse afkomst en heeft zowel de Amerikaanse als de Turkse nationaliteit. Zijn biculturele achtergrond hielp hem naar eigen zeggen een brug te slaan tussen verschillende perspectieven in de gezondheidszorg.

Van dokter naar America’s Doctor

De doorbraak bij het grote publiek kwam toen hij in 2004 zijn opwachting maakte in The Oprah Winfrey Show. Zijn charisma en vermogen om complexe medische onderwerpen toegankelijk te maken, maakten hem razend populair. Oprah noemde hem ‘America’s Doctor’, een bijnaam die sindsdien aan hem kleeft.

Van 2009 tot 2022 presenteerde hij The Dr. Oz Show. Dat groeide al snel uit tot een van de meest bekeken tv-programma’s over gezondheid in de Verenigde Staten. Het programma behandelde een breed scala aan onderwerpen, van voedingsadvies tot mentale gezondheid, en bracht medische informatie naar een miljoenenpubliek.

Dr. Oz kreeg kritiek van collega’s

Hoewel Öz veel lof oogstte voor het bespreekbaar maken van gezondheidsonderwerpen, was zijn show niet zonder controverse. Kritiek kwam vooral van wetenschappers en medische professionals. Die beschuldigden hem van het promoten van onbewezen en soms zelfs gevaarlijke gezondheidsproducten.

In maart 2012 had Öz in een aflevering met de titel ‘Medium vs. Medicine’ een gast die beweerde met de doden te communiceren. Öz wijdde diverse afleveringen aan ‘paranormale mediums’ en mensen die zeggen met geesten te spreken. Over zijn sessie met tv-medium John Edward zei Öz: ‘Ik heb in mijn carrière geleerd dat er momenten zijn waarop de wetenschap nog niet zover is, en ik denk dat dit zo’n moment is.’

Öz promootte nutteloze voedingssupplementen

Een van de grootste schandalen deed zich voor in 2014. Öz moest toen voor een  Senaatscommissie verschijnen, vanwege zijn aanbeveling van ‘wondermiddelen’ tegen obesitas. Hij noemde groenekoffie-extract een ‘wonderpil’ en beschreef enkele voedingssupplementen als effectieve middelen om vet te verbranden.

Experts wezen op het gebrek aan overtuigend wetenschappelijk bewijs voor dergelijke claims. Oz verklaarde dat hij mensen hoop had willen bieden. Maar het incident schaadde zijn geloofwaardigheid, vooral in zijn beroepsgroep.

Desondanks bleef Öz populair bij een groot publiek, mede dankzij zijn vermogen om een persoonlijke band te creëren met zijn kijkers. Hij deed bovendien ook verstandige uitspraken. Zo benadrukte hij geregeld dat preventieve zorg en veranderingen in leefstijl essentieel zijn voor een betere gezondheid.

Lees verder onder de video

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Dr. Oz adviseerde in strijd met medische richtlijn

Hij baarde in het begin van de coronacrisis opzien met opvattingen over mogelijke remedies tegen COVID. In maart en april 2020 pleitte hij op tv-zender Fox voor het gebruik van hydroxychloroquine, een medicijn tegen reuma en malaria. Hij baseerde zich op voorlopige studies, die klein van opzet waren en niet overtuigend. Hij hield dit standpunt nog een tijdje vol, terwijl de medische richtlijnen al stelden dat hydroxychloroquine niet effectief is en zelfs ernstige bijwerkingen kan hebben.

Ook brak hij in april 2020 een lans voor het heropenen van de scholen. Op zich een verdedigbaar standpunt. Maar Öz zei erbij dat een toename van het aantal sterfgevallen onder kinderen een acceptabele prijs zou zijn. Hij verklaarde later dat hij zich ongelukkig had uitgedrukt.

America’s Doctor probeerde het in de politiek

In 2022 stelde Öz zich verkiesbaar als Republikeins kandidaat voor een Senaatszetel in de staat Pennsylvania. Zijn campagne richtte zich op gezondheidszorg, economische hervormingen en het terugdringen van overheidsbureaucratie. Öz kreeg steun van Donald Trump, maar verloor de verkiezingen.

De laatste jaren richt Öz zich op het combineren van traditionele en alternatieve geneeskunde. Hij pleit voor een meer geïntegreerde aanpak van gezondheidszorg, met een nadruk op persoonlijke verantwoordelijkheid en leefstijlinterventies. Zijn boeken, waaronder YOU: The Owner’s Manual, zijn bestsellers en hebben zijn visie op gezondheid verder verspreid.

Dr. Oz nu écht America’s doctor

Na zijn verkiezingsnederlaag in Pennsylvania leek hij zijn politieke ambities in de ijskast te hebben gezet. Maar afgelopen week trad hij plots weer op de voorgrond, toen aanstaand president Trump bekendmaakte een belangrijke rol te zien voor Öz in de aansturing van het Amerikaanse zorgsysteem.

Trump wil dat Öz hoofd wordt van de Centers for Medicare and Medicaid Services. In deze rol zal Öz toezicht houden op de nationale zorgprogramma’s Medicare en Medicaid en de Affordable Care Act (‘Obamacare’), die miljoenen Amerikanen bedienen.

Volgens Trump zal Öz zich richten op het terugdringen van verspilling en fraude binnen deze programma’s, en op het stimuleren van ziektepreventie. Öz zal in die rol nauw samenwerken met Robert Kennedy jr., de beoogde minister van Volksgezondheid.

Schrijf u in voor onze middagnieuwsbrief

Met de gratis nieuwsbrief EW middag wordt u dagelijks bijgepraat met commentaren en achtergronden bij de belangrijkste nieuwsverhalen.