Maleisië was het enige land dat kort na de crash van vlucht MH17 toegang kreeg tot het rampgebied. Ook bemachtigde het land vrij snel de zwarte dozen. Hoe kreeg Maleisië dit voor elkaar?
Tot de dag van vandaag heeft het onderzoeksteam onder leiding van Nederland de brokstukken van de Malaysia Airlines Boeing 777 nog niet ter plaatse kunnen onderzoeken.
Separatisten
Nederland deed en doet, als lidstaat van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking (OVSE) enkel zaken met de Oekraïense regering in Kiev.
Maleisië, geen OVSE-lidstaat, omzeilde Kiev en zocht direct contact met de separatisten die de-facto de macht hadden in het gebied. Zo konden Maleisische onderzoekers snel foto’s nemen in de crashzone en kregen de Maleisische autoriteiten op 21 juli de zwarte dozen overhandigd.
Achter de schermen
‘Soms moet je even niet de regeltjes volgen,’ zegt de Maleisische premier Najib Razak in een interview met de Amerikaanse nieuwszender CNN. ‘Normaal gesproken onderhandelt een regering alleen met een andere regering. Maar hier hadden we te maken met een beweging, een separatistische beweging, en er was een impasse. We konden de lichamen niet terughalen, de zwarte dozen niet bemachtigen en geen toegang krijgen tot de crashzone.’
En dus besloot Razak op eigen houtje om het anders aan te pakken. Hij zocht in het geheim contact met de separatisten. ‘Ik moest alleen handelen, het lag allemaal heel gevoelig. Ik moest op de knoppen drukken, achter de schermen werken. Ik persoonlijk gaf leiding aan de operatie.’
Druk
Voor Maleisië was de druk om te handelen misschien nog wel groter dan voor Nederland. Vier maanden voor de crash van vlucht MH17 verdween een ander toestel van Malaysia Airlines van de radar, en ook dat was een Boeing 777. De Maleisische regering kreeg veel kritiek op de weifelende manier waarop naar vlucht MH370 werd gezocht.
‘Stel je eens voor. Slechts vier maanden nadat MH370 verdween, hoor je opeens, midden in de nacht een bericht “we zijn nóg een vliegtuig kwijt”. Ik kon het gewoon niet geloven.’
En daarom handelde Maleisië anders dan alle anderen. Terwijl westerse landen de oorlogsretoriek opschroefden in de richting van Rusland en de separatisten, zorgde de Maleisische premier er in zijn eentje voor dat de onderzoekers toegang kregen tot de crashzone, dat de zwarte dozen werden overhandigd en dat de lichamen konden worden geborgen.