Moslimjongeren hebben de moskee niet nodig om te radicaliseren. Op internet en sociale media vinden ze hun geestelijk leiders zelf wel. Geïnspireerd door deze predikers – dood of levend – reizen ze af naar Syrië of Irak
De moskee als broedplaats voor de jihad waar jonge moslims worden geronseld en gehersenspoeld voor de gewapende strijd. Het is een beeld dat beklijft sinds de aanslagen van 11 september 2001 en het oppakken van de Hofstadgroep eind 2004.
Terreurmoskee
De Haagse moskee As Soennah was jarenlang synoniem voor terreur. Jason W. en Samir A. waren frequente bezoekers. En drie maanden voordat hij op 2 november 2004 in Amsterdam cineast Theo van Gogh vermoordde, hield Mohammed Bouyeri er een preek waarin Van Gogh een ongeneeslijke ziekte werd toegewenst.
De moord op Van Gogh vormde een opstapje voor de overheid om zich inhoudelijk met moskeeën te gaan bemoeien. Zo probeerde de toenmalige VVD-minister voor Vreemdelingenbeleid en Integratie Rita Verdonk begin 2005 drie salafistische imams van de Eindhovense Al-Fourqaan-moskee het land uit te zetten. Door hun anti-westerse retoriek zouden de drie ‘bewust’ hebben bijgedragen aan de radicalisering van moslims en waren ze ‘medeverantwoordelijk voor het creëren van een voedingsbodem voor jihad’, aldus de AIVD in een ambtsbericht in 2005. Uiteindelijk floot de rechter Verdonk terug en kon er slechts één imam het land worden uitgezet. Maar het was een duidelijk signaal aan moskeeën dat hun gedachtegoed vanaf dat moment nauwlettend in de gaten werd gehouden. Ook de minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher (PvdA) wil haatimams nu weren uit de moskee.
Sociale media
Dat radicale imams in salafistische moskeeën onder overheidsdruk al langer hun toon matigden, heeft vooralsnog niet deradicaliserend gewerkt, zo blijkt uit de laatste AIVD-nota Transformatie van het jihadisme in Nederland. Moslimjongeren laten moskeeën links liggen en radicaliseren via sociale media. Waar jongeren vroeger radicaliseerden omdat zij een imam volgden, is de beweging nu ‘bottom-up’. Ze nodigen predikers uit, kondigen lezingen aan via Facebook en Twitter en volgen lessen via internet.
Dat heeft geleid tot een wereldwijde beweging die de grenzen van het toelaatbare opzoekt met provocaties, intimidaties en demonstraties. In Europa is de in Engeland wonende Anjem Choudary van de Global Sharia Movement doorgaans de voortrekker. Door hem opgerichte en gesteunde organisaties worden geregeld verboden, maar telkens duikt er wel weer een nieuwe op.
Populair
Predikers als Choudary – vorige week in Londen gearresteerd wegens mogelijke betrokkenheid bij de voorbereiding van aanslagen op metro- en treinstations, inmiddels op borgtocht vrijgelaten – hebben doorgaans geen theologische studie als achtergrond.
Toch zijn zij onder jihadisten populairder dan IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi, die maar zelden boodschappen de wereld in stuurt. En al zijn sommige predikers niet meer welkom in Groot-Brittannië en Duitsland of zijn ze inmiddels overleden, internet vormt een vrijhaven voor de export van opvattingen.
Om welke haatpredikers gaat het?
Eén van de haatpredikers die op internet te vinden zijn, is Khalid Yasin (68). De in New York geboren Yasin bekeerde zich op negentienjarige leeftijd tot de islam en woont al jaren in Engeland. Yasin vindt dat homoseksuelen de doodstraf verdienen en roept dat christenen opzettelijk het aidsvirus in Afrika hebben verspreid om het probleem van wereldwijde overbevolking tegen te gaan. Hij keurt terrorisme openlijk af en sprak zich uit tegen de jihadreis van Syriëgangers. Maar hij vindt wel dat de sharia niet kan samengaan met de parlementaire democratie en dat moslims geen ongelovige vrienden horen te hebben.
Michael Adebowale, een van de twee jihadisten die de Britse soldaat Lee Rigby afslachtten, schreef in de gevangenis in een brief dat Yasin zijn inspirator was om zich tot de islam te bekeren en te radicaliseren.
In 2009 sprak Yasin driemaal in Nederland. Hij sprak twee keer in Rotterdam en kwam ook in de Poldermoskee in Amsterdam, die als zeer liberaal bekendstaat. In 2012 kwam hij opnieuw naar de Poldermoskee en in 2013 sprak hij in Vlissingen in de aula van een middelbare school.
Lees alle profielen van haatpredikers deze week in Elsevier. Of koop het artikel via Blendle.