Het aantal antisemitische acties verdubbelde in Frankrijk, het land met de grootste Joodse gemeenschap in Europa. Dus vertrekken steeds meer Joden.
Het jaar begon in Frankrijk met de ophef rond de quenelle, de onderhandse nazigroet van cabaretier Dieudonné, die zelf sprak van een ‘geste tegen het systeem’. De islamitische grappenmaker kreeg een optreedverbod opgelegd door de Franse Raad van State en veranderde in de ogen van zijn aanhang, die sindsdien alleen maar groeide, in een martelaar.
Kort voor het einde van 2014 wordt het land opgeschrikt door een gewapende roofoverval met brute verkrachting in een voorstad van Parijs, waarbij alles erop wijst dat de slachtoffers, een jong stel, te grazen zijn genomen omdat ze Joods zijn. ‘Jullie Joden hebben altijd geld in huis,’ kregen ze naar eigen zeggen toegebeten. De vermoedelijke daders zijn opgepakt en worden ervan verdacht recentelijk ook een zeventiger een pak rammel te hebben verkocht, eveneens vanwege zijn geloof.
De incidenten zijn verre van geïsoleerd. Het aantal antisemitische daden steeg in de eerste helft van het jaar met ruim 90 procent ten opzichte van dezelfde periode in 2013 en er is geen reden om aan te nemen dat die tendens zich niet heeft voortgezet. Het gaat daarbij om geweld gericht tegen Joden, vernieling van Joodse winkels en de slogan als ‘Dood aan de Joden’, die steeds vaker klinkt tijdens pro-Palestinademonstraties.
Slachtoffer
De regering heeft na de gewelddadige overval aangekondigd van de strijd tegen anti-Joodse sentimenten een ‘nationale kwestie’ (cause nationale) te willen maken. Joden vormen in Frankrijk ongeveer 1 procent van de bevolking, maar zijn in absolute termen vaker slachtoffer van etnisch-religieuze agressie dan Fransen van Arabische of Afrikaanse afkomst, die aanzienlijk talrijker zijn. Frankrijk is het land in Europa dat zowel de grootste Joodse gemeenschap herbergt, als de grootste aantallen moslims.
Het opgelaaide antisemitisme leidt ertoe dat Franse Joden steeds vaker van het ‘recht op terugkeer’ gebruikmaken: ze pakken hun biezen en gaan naar Israël. Volgens de Franstalige versie van The Jerusalem Post was Frankrijk vorig jaar het land waar de meeste nieuwe immigranten vandaan kwamen. Premier Benjamin Netanyahu, die Franse Joden twee jaar geleden al uitnodigde om zich in zijn land te vestigen, sprak onlangs de Franstalige gemeenschap ter plaatse toe en noemde hen ‘niet alleen broeders en zusters, maar ons eigen vlees en bloed’.
Netanyahu reageerde verbolgen op een motie die het Franse parlement vorige week aannam, waarin de regering onder leiding van president François Hollande wordt opgeroepen om Palestina officieel te erkennen.
Intussen is er een fel debat losgebarsten over de oorzaken van het hernieuwde antisemitisme in Frankrijk. ‘Er is een probleem met de islam in Frankrijk,’ vindt de filosoof Alain Finkielkraut (65), auteur van de bestseller Ongelukkige identiteit. Hij legt de schuld bij moslimimmigranten die niet willen assimileren, zoals zijn ouders, Poolse Joden, dat wel deden. Hedendaags geweld tegen Joden komt vaak uit die hoek en de situatie is volgens hem dermate ernstig dat Joodse schoolkinderen in wijken met veel moslims niet meer naar de openbare school durven.
Hij hekelt het politiek correcte gedachtegoed, waarin antisemitisme nog altijd in verband wordt gebracht met het Front National van Jean-Marie Le Pen, terwijl die partij gematigder is sinds dochter Marine het voor het zeggen heeft. ‘Ik geloof serieus dat het Franse antisemitisme aan het verdwijnen is,’ zei hij deze zomer in een interview in Elsevier.
Wereldcomplot
Marine Le Pen heeft de afgelopen jaren inderdaad alles in het werk gesteld om haar partij van ‘rotte appels’ te ontdoen, maar haar aanhang blijkt er ondanks alle inspanningen minder verlichte denkbeelden op na te houden. Eind vorige maand publiceerde de invloedrijke politicoloog Dominique Reynié, directeur van de centrum-rechtse denktank Fondapol, een studie naar antisemitisme in de Franse publieke opinie.
Hij vergeleek de meningen van de Franse bevolking in haar geheel met die van sympathisanten van het Front National (FN), van aanhang van het extreem-linkse Front de Gauche en met Franse moslims.
Hij constateert dat de aanhangers van Le Pen ‘een politiek universum vormen waarin je verreweg de meeste antisemitische opinies aantreft’. FN-stemmers voelen zich volgens Reynié ideologisch sterker verbonden met vader dan met dochter Le Pen.
Ook op de uiterste linkerflank denkt overigens meer dan de helft van de ondervraagden dat Joden hun slachtofferschap in de Holocaust misbruiken voor eigenbelang en vindt eenderde dat zij te veel macht hebben in de financiële wereld.
De vlam van het klassieke antisemitisme is dus nog niet gedoofd in Frankrijk en heeft een extra impuls gekregen door islamitisch geteisem. Anno 2014 blijkt niet minder dan één op de zes Fransen ervan overtuigd te zijn dat ‘de zaken’ achter de schermen worden bestierd door een Joods wereldcomplot.