Dinsdag presenteerde een speciale onderzoekscommissie een rapport over de dubieuze verhoortechnieken die de CIA toepaste in de nasleep van de terroristische aanslagen van 11 september 2001. Het rapport doet in Amerika veel stof opwaaien.
Het omvangrijke rapport werd opgesteld door een speciale onderzoekscommissie onder leiding van de Democratische Senator Dianne Feinstein. Uit het rapport bleek onder meer dat de technieken die de CIA toepaste na 9/11 vaak nodeloos bruut en meedogenloos waren.
Strafrechtelijke vervolging
De martelpraktijken hebben daarnaast, zo bleek ook, nauwelijks of geen resultaten opgeleverd. Gevangenen verstrekten niet meer of betere informatie in de gevallen waarbij de wrede verhoortechnieken werden toegepast. Het onderzoeksrapport bepleit dan ook de strafrechtelijke vervolging van enkele ambtenaren die betrokken waren bij de martelpraktijken.
Mensenrechtenactivisten sluiten zich hierbij aan uit angst dat wanneer de ‘aansprakelijke’ ambtenaren nu niet worden vervolgd, martelpraktijken ook in de toekomst een ‘beleidsoptie’ zullen blijven voor de Amerikaanse veiligheidsdiensten.
Het lijkt er in ieder geval niet op dat het pleidooi voor strafrechtelijke vervolgingen realistisch is. Het Amerikaanse ministerie van justitie heeft aan persbureau Reuters aangegeven vooralsnog niet van plan te zijn om een officieel onderzoek naar de gedragingen van de CIA in te stellen.
Amerikanen in gevaar
Het rapport blaast verder de discussie over de strategie van Amerika na de terroristische aanslagen van 11 september 2001 nieuw leven in. Obama en de Democratische partij als geheel ontvangen kritiek voor het naar buiten van het rapport van Feinstein, schrijft The Washington Post. Het rapport zou nieuwe aanslagen in of op de Verenigde Staten aanmoedigen en ‘Amerikanen overal ter wereld mogelijk in gevaar brengen’.
Dit beweren zowel de CIA zelf als de Republikeinen. Critici zijn verder ook bang dat buitenlandse veiligheidsdiensten door de resultaten van het rapport geen vertrouwen meer hebben in de CIA en de Amerikaanse veiligheidsdienst niet of minder goed zullen assisteren.
Ook biedt het rapport volgens hen voedingsbodem voor radicaliserende terroristen.
De CIA zelf bagatelliseert de onderzoeksresultaten en blijft volhouden dat de verhoortechnieken waardevolle informatie hebben opgeleverd.
Vijandigheid
De veiligheidsdienst probeert verder de negatieve publiciteit dat het rapport veroorzaakt heeft in te perken. De veiligheidsdienst heeft onder meer de website ciasavedlives.com gelanceerd, waarop er flinke kritiek op het rapport wordt geleverd.
De CIA noemt het rapport ‘doordrongen van feitelijke onjuistheden en misinterpretatie’ en zegt dat de uitkomst ‘in tegenstrijd is met de realiteit die leiders en officieren van de CIA door moesten maken’. Tijdens het onderzoek is er niemand van de CIA zelf geïnterviewd, iets waar de veiligheidsdienst zich ook behoorlijk kwaad om maakt.
De vijandigheid tussen de Democraten en de Republikeinen lijkt zich verder ook te versterken door het rapport: het onderzoek werd namelijk uitsluitend uitgevoerd door Democraten, een feit dat Republikeinen aangrijpen om het rapport als ‘partijdig’ te bestempelen.
Een merkwaardige uitzondering op de Republikeinse kritiek is Senator John McCain, die zich normaal gesproken fel opstelt tegen Democraten. Hij was een van de grootste voorvechters van de publicatie van het rapport, meldt The New York Times. McCain noemde de resultaten ‘een smet op de nationale trots’ van Amerika en is van mening dat de martelpraktijken veel schade hebben aangericht en vrijwel niets hebben opgeleverd.
Onontbeerlijk
Hoe staat het met de positie van de CIA zelf? Hoewel de reputatie van de veiligheidsdienst is geschaad, zal er in de praktijk uiteindelijk niet veel veranderen aan de positie van de CIA. Dit zeggen Amerikaanse terrorismedeskundigen in The Washington Post.
Volgens hen is het uitvoeren van obscure en enigszins dubieuze praktijken inherent aan een type organisatie als de CIA. Daarnaast is de veiligheidsdienst onontbeerlijk voor de Amerikaanse regering.
Momenteel is de dienst onder meer hard nodig in de strijd tegen Islamitische Staat (IS). Voor de CIA zal dit schandaal dus waarschijnlijk niet veel meer teweegbrengen dan een aantal veranderingen binnen het management, tijdelijk wat scherper toezicht door het Amerikaanse Congres en een verbod op dergelijke martelpraktijken in de toekomst.