Met Matteo Salvini aan het roer is het arme zuiden van Italië plotseling geen probleem meer voor de afscheidingspartij Lega Nord. Salvini heeft een nieuwe zondebok uitgekozen en die luistert naar de naam Europese Unie (EU).
Een ‘nietsnut’ noemde Salvini (41) zichzelf toen hij zich als twintigjarige in een spelletjesshow moest voorstellen op de Italiaanse televisie. Lange tijd paste die omschrijving hem goed. Zijn studie Geschiedenis aan de Universiteit van Milaan maakte hij nooit af. Om rond te komen kluste hij wat bij in een zaak van fastfoodketen Burghy.
Nieuwe koers
Die tijd is lang vergeten wanneer hij op 7 december 2013 voorzitter wordt van de Noord-Italiaanse afscheidingspartij Lega Nord. De partij, waar Salvini al sinds 1990 lid van is, is op dat moment meer dood dan levend. Na een corruptieschandaal rond oprichter Umberto Bossi haalde de Lega Nord alleen nog maar af en toe op negatieve manier het nieuws met racistische en beledigende relletjes.
Salvini gooide het roer drastisch om. Hij zei vaarwel tegen de afscheidingspolitiek en omarmde de voormalige tegenstander: het zuiden van Italië. In een interview gaf Salvini toe dat het verkeerd was om alle pijlen op het zuiden te richten. ‘Of we redden alles, of we redden niets. Als we niks doen, is er straks niets meer, geen Zuid-, maar ook geen Noord-Italië,’ zei hij.
EU is het probleem
Want het echte probleem is volgens Salvini de EU. In Brussel ligt de hoofdoorzaak van veel problemen in Italië, stelt hij. Van uit de hand gelopen immigratie tot de enorme werkloosheid. En Salvini kan het weten: hij liep zelf jaren mee in Brussel als europarlementariër. Om zijn woorden kracht bij te zetten, opent hij deze week een nieuwe partij voor het midden en het zuiden van Italië. De nieuwe partij zal de naam dragen van Salvini.
De plannen van Salvini zijn niet bescheiden. Zo wil hij een nieuwe munt oprichten die parallel aan de euro zal bestaan. Ook oud-premier Silvio Berlusconi opperde onlangs dit idee, maar die zit thuis in zijn villa in Arcore en is bovendien bijna twee keer zo oud als Salvini.
Brussel is dood
Samen met Le Front National en de PVV van Geert Wilders wil hij een Europees blok vormen om Europeanen ‘een keuze te geven naast Brussel’. ‘Het Europa van Brussel is dood,’ zei hij dinsdag in een interview met de Financial Times. Salvini ziet Marine Le Pen als zijn grote voorbeeld. Zij wist af te rekenen met de oude antisemitische signatuur van haar vader en gaf de partij een oppoetsbeurt en nieuwe, EU-kritische idealen. Ook Salvini wil af van het regionale imago van zijn partij door de Lega Nord een flinke, eurosceptische lik verf te geven.
Dit weekend sprak Salvini, net als Wilders, op het partijcongres van Front National in Lyon. Le Pen zei ‘in extase’ te zijn over het optreden van Salvini. Het was een opmerking die honende reacties ontlokte bij politieke tegenstanders van de Italiaanse politicus.
Gat op rechts
Met de anti-Europese retoriek is Salvini op succesvolle wijze in het gat op rechts gedoken dat was ontstaan na het vertrek van Silvio Berlusconi en het ineenstorten van de eigen Lega Nord. Ook de eurosceptische Vijf Sterrenbeweging van Beppe Grillo is door een interne machtsstrijd hard op weg in schoonheid te sterven.
Daar komt bij dat de rijzende ster van premier Matteo Renzi (41) lijkt te zijn gestagneerd. Zoals velen van zijn voorgangers krijgt ook Renzi de beloofde hervormingen niet zo snel gedaan als beloofd. Omdat de Italiaanse economie blijkt kwakkelen, is de premier een steeds gewilder slachtoffer voor nieuwe stromingen die een uitweg uit de malaise beloven.
Opmars
De cijfers van Salvini zijn indrukwekkend. Uit een recente peiling bleek dat zijn populariteit onder kiezers is gestegen naar 33 procent. In dezelfde peiling zakte de populariteit van Renzi van 54 naar 49 procent.
De recente lokale verkiezingen in de Noord-Italiaanse regio Emilia-Romagna werden nog gewonnen door de sociaaldemocratische partij van Renzi. Maar de Lega Nord haalde bijna 20 procent van de stemmen waarmee het de centrumrechtse partij van Berlusconi wegvaagde.
Controverse
De populariteit van Salvini is opvallend te noemen gezien zijn politieke verleden die niet zonder controverse is. Zo stelde hij eens voor om in een deel van de metro in Milaan geen allochtonen meer toe te laten om reizigers een ‘zeker gevoel’ te geven. En een opmerking aan het adres van de ‘gekleurde minister Kyenge‘ die ‘moordende en stelende illegalen wil legaliseren’ leverde hem zelfs een reprimande op van eurocommissaris Cecilia Malmström die de uitlatingen ‘racistisch’ noemde.
Ook noemde Salvini het ‘absurd’ om een adoptiekind toe te staan aan een gay-koppel en stelde hij voor om de afgelopen drie burgemeesters van Rome naar een ‘door haaien omcirkeld onbewoond eiland in de Grote Oceaan’ te sturen.
Charme-offensief
Om dat imago wat op te poetsen, begon Salvini deze week aan een charme-offensief voor de Italiaanse huisvrouw door met ontbloot bovenlijf op de cover te verschijnen van het roddelblad Oggi. In het interview zet hij zichzelf neer als een ‘gewone vent die wel wat vaker naar de sportschool mag gaan’. Hij is bovendien ‘onhandig’ en zeker niet ‘de romanticus die zijn vriendin meeneemt naar Parijs voor een aanzoek’.
https://twitter.com/OGGI_online/status/540109428071362560
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Ook zwakt hij zijn aanvankelijk harde standpunt over homo’s af: ‘ze mogen dezelfde rechten hebben, maar het huwelijk blijft voor man en vrouw’. Daarnaast zegt hij niet met spindoctors te werken, zoals Renzi, maar gewoon te zeggen wat hij vindt. En dan kan er wel eens iets uitflappen.
Het tegengeluid uit het kamp-Renzi volgde al snel. Minister Maria Elena Boschi zei op nationale televisie de foto-serie in Oggi ‘beschamend’ te vinden. Nieuwe verkiezingen in Italië zullen nog even op zich laten wachten, maar de strijd om de stemmen lijkt te zijn begonnen. En of Renzi het nu leuk vindt of niet, in Salvini heeft hij een nieuwe tegenstander op rechts om rekening mee te houden.