Nederland stuurt cybercrimineel Vladimir Drinkman naar de Verenigde Staten. De Rus zou een van de grootste dataroven ooit op zijn geweten hebben.
Dat heeft de voorzieningenrechter in Den Haag dinsdag bepaald.
Vladimir Drinkman werd in juni 2012 gearresteerd in Amsterdam-Oost. Op die manier raakte Nederland betrokken bij een internationaal gecompliceerde zaak. Zowel de Verenigde Staten als Rusland vroegen namelijk om zijn uitlevering.
1. Wat heeft Vladimir Drinkman op zijn kerfstok?
De 32-jarige Rus maakt vermoedelijk deel uit van een groep van vijf cybercriminelen bestaand uit vier Russen en één Oekraïner. Door de Amerikaanse autoriteiten is de groep aangeklaagd voor verschillende misdrijven, waaronder de diefstal van meer dan 160 miljoen creditcardgegevens van grote Amerikaanse banken en bedrijven.
Bovendien wordt de groep ervan beschuldigd malware – software die gebruikt wordt om computersystemen te verstoren, gevoelige informatie te verzamelen of toegang te krijgen tot een netwerk – te hebben geplaatst in onder meer Amerikaanse aandelenmarkten NASDAQ en Dow Jones.
Het vervalsen van betaalpassen, oplichting en witwassen staat ook in de lijst van beschuldigingen. De criminelen hebben hiermee tussen 2005 en 2012 honderden miljoenen dollars buitgemaakt.
2. Wat deed de Russische hacker al die tijd in Nederland?
De Amerikanen onderhandelen direct na de arrestatie maandenlang over de uitlevering van Vladimir Drinkman. Wanneer de Rus meewerkt en openheid van zaken geeft, krijgt hij maximaal twintig jaar celstraf, beloofden de autoriteiten.
Vladimir wil echter – wanneer hij in de Verenigde Staten veroordeeld wordt – zijn straf verder uitzitten in Nederland of Rusland. Hiermee stemmen de Amerikanen niet in: ze zijn bang dat Rusland hem direct zal vrijlaten. Ruim een jaar na de arrestatie in september 2013 vraagt ook Rusland om de uitlevering van Drinkman.
Als beide uitleveringsverzoeken rechtsgeldig zijn, kan de gezinssituatie van de Russische cybercrimineel de doorslag geven. Drinkmans vrouw en driejarige dochter wonen in Rusland en zijn de reden dat hij zelf graag naar dat land wil. Het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens bepaalt dat het recht op gezinsleven moet worden nagestreefd.
In de tussentijd zat de cybercrimineel vast in de Bijlmerbajes in Amsterdam. De uiteindelijke beslissing lag in de handen van minister van Veiligheid en Justitie Ivo Opstelten (VVD).
3. Waarom gaat de cybercrimineel naar Amerika en niet naar Rusland?
Opstelten besloot 28 oktober vorig jaar aan het uitleveringsverzoek van de Verenigde Staten te voldoen. Hij baseert zich daarbij op verplichtingen binnen het uitleveringsverdrag tussen Nederland en de Verenigde Staten. Daar komt bij dat zij als eerste om de uitlevering van de cybercrimineel hebben verzocht.
Vladimir Drinkman vocht deze beslissing echter aan in een kort geding, hij meende dat er bij de afweging onder meer te weinig rekening was gehouden met zijn Russische nationaliteit. Volgens de rechter mag hij alsnog aan Amerika worden uitgeleverd, omdat de strafbare feiten waarvan hij wordt beschuldigd niet opwegen tegen de scheiding met zijn familie.
4. Zijn er achterliggende redenen voor het ‘machtsspel’?
Drinkman vreest dat hij door de Verenigde staten als wisselgeld zal worden gebruikt voor klokkenluider Edward Snowden, die op dit moment in Rusland verblijft. Dat zei zijn advocaat Bart Stapert begin januari.
Volgens de hacker is de keuze van Opstelten gebaseerd op politieke redenen, waaronder de slechter wordende verhouding tussen Nederland en Rusland na de crash van MH17 afgelopen zomer. Bovendien draagt Nederland met deze beslissing bij aan de oplopende spanningen tussen Rusland en het Westen, zegt Stapert.