In steeds meer steden in Duitsland protesteren burgers tegen ‘islamisering’ en ‘asielmisbruik’. Bondskanselier Angela Merkel toont slechts onbegrip.
Na een pauze vanwege de feestdagen waren ze maandag 5 januari terug: de demonstranten van Pegida, (Patriotische Europäer gegen die Islamisierung des Abendlandes). Elke maandagavond wandelen ze door de binnenstad van Dresden in de deelstaat Saksen. Op hun eerste protestdag, 20 oktober van het afgelopen jaar, waren ze nog maar met 350 man, afgelopen maandag al met bijna 18.000. In steden als Bonn, Düsseldorf, Kassel en Leipzig wordt hun voorbeeld gevolgd. In diverse steden komt het ook tot tegendemonstraties.
De Pegida-betogers zeggen te willen doorgaan tot de centrum-linkse regering van Angela Merkel (CDU) haar asielbeleid wijzigt. De bondskanselier reageerde tot dusverre echter met onbegrip op het vreedzame protest van de doorsneeburgers. Ze waarschuwde dat het Pegida gaat om uitsluiting vanwege huidskleur of geloof en sprak van ‘vooroordelen, kilte, ja zelfs haat’. Bij een aantal demonstranten klopt dat zeker.
Maar als de ‘pegidisten’ ergens genoeg van hebben, dan is het wel om ‘van bovenaf’ als racist of neo-nazi te worden bestempeld vanwege kritiek op moslims, vluchtelingen of immigranten.
Uit peilingen blijkt bovendien dat circa één op de drie Duitsers Pegida’s vrees voor islamisering deelt. Ook steekt veel burgers het grootschalige asielmisbruik door economische ‘vluchtelingen’.
Xenofoob
De verbluffende opkomst van de anti-islamistische protestbeweging, die ook een handvol rechts-extremisten aantrekt, zorgt voor een uiterst gepolariseerd, bij vlagen hysterisch debat in Duitsland. Van alle kanten wordt op Pegida ingehakt. Een prominente sociaal-democraat sprak van ‘nazi’s in krijtstreep’, de minister van Justitie, eveneens SPD, noemde de geweldloze betogingen een ‘schande voor Duitsland’.
Een Saksische CDU-minister kwalificeerde Pegida-aanvoerder Lutz Bachmann (41) als ‘rattenvanger’. Volgens het prominente linkse weekblad Der Spiegel moeten vluchtelingen en moslims voor aanslagen vrezen nu ‘xenofoob gedachtegoed salonfähig is geworden’. Er zou een onfrisse alliantie tussen het politieke midden en extreem-rechts zijn ontstaan.
Deze radicalisering van middengroepen was tot voor kort vooral een fenomeen op sociale media. Daar leven veel mensen hun weerzin en wantrouwen uit tegen de gevestigde partijen en hun vertegenwoordigers, de ‘liegende’ mainstream media en wat niet al. Hun gevoel: we worden bedonderd en dom gehouden.
Terwijl islamistische Tsjetsjenen op Duitse straten christelijke Jezidi’s uit Irak te lijf gaan, in Wuppertal een ‘shariapolitie’ opdook, het straatbeeld van de Berlijnse probleemwijk Neukölln steeds islamitischer wordt, radicale moslims van Duitsland naar Syrië vertrekken voor de heilige oorlog (en als het tegenzit weer terugkomen) en op tv over de koppensnellers van IS wordt bericht, zeggen politici van de gevestigde partijen: ‘islam is vrede’ en ‘immigratie is goed’. Dat drijft mensen de straat op. De ‘Wutbürger’ versus de ‘Gutmensch’.
Sommige deskundigen zien ‘typisch Oost-Duitse’ of zelfs ‘typisch Saksische’ ressentimenten en vreemdelingenhaat aan het werk bij Pegida. Anderen menen dat ‘angst voor sociale degradatie’ op asielzoekers wordt geprojecteerd. Weer andere verklaringen zoeken het in ‘mondialiseringsangst’ of in de ‘onmacht’ die mensen voelen tegenover snelle maatschappelijke veranderingen. In het aantal vreemdelingen of moslims in Saksen kan het probleem in elk geval niet zitten, zo wordt alom geredeneerd, want die vormen nog geen half procent van de bevolking.
Middenkoers
Zeker is dat de weerstand tegen ‘islamisering’ in Duitsland al langer smeult. Auteur Thilo Sarrazin vond een groot gehoor met zijn islamkritische boek Deutschland schafft sich ab (2010). De jonge partij Alternative für Deutschland (AfD) boekt succes, onder meer door kritiek op massa-immigratie en radicale islam. De AfD haalde in Saksen afgelopen augustus uit het niets bijna 10 procent bij de regionale verkiezingen.
Duitsland nam in 2013 127.000 vluchtelingen op (van wie slechts 1,1 procent een verblijfsrecht had). In 2014 kwamen er al 200.000 en de stroom zwelt dit jaar verder aan. Veel gemeenten klagen dat ze de druk niet aankunnen.
Het succes van Pegida, en van de naar Pegida lonkende AfD, alarmeert vooral de christen-democraten. Daar klinkt het dat Merkel met haar linksige middenkoers een gat op rechts heeft laten ontstaan. De CDU-regering van Saksen wil nu vanwege de protesten meer vaart maken met de uitzetting van uitgeprocedeerde en criminele asielzoekers. Ook wil het Tunesië, waar veel ‘vluchtelingen’ vandaan komen, ‘veilig’ verklaren, zodat de toestroom daarvandaan opdroogt.
Elsevier 71ste jaargang, nummer 2, 10 januari 2015