Het opgelaaide racismedebat in de Verenigde Staten speelt Ku Klux Klan in de kaart. De haatgroepering rekruteert onder militairen en veteranen.
Het was begin deze maand, bij de herdenking van de in 1965 bloedig neergeslagen burgerrechtenmars van Selma naar Montgomery, dat de Ku Klux Klan (KKK) weer van zich deed spreken.
Juist toen tienduizenden Amerikanen – blank en zwart – in de zuidelijke staat Alabama bijeenkwamen om te vieren dat de Verenigde Staten inmiddels zelfs een zwarte president hebben, verspreidde de KKK onder diezelfde bezoekers 4.000 folders.
Daarin meldde de KKK dat de kans dat Afro-Amerikanen een moord plegen, zeven keer groter is dan dat een blanke dat doet en dat ze drie keer sneller naar een vuurwapen grijpen. ‘Er zitten meer zwarten in de gevangenis dan dat er slaven waren,’ meldt de folder ook nog, om ten slotte op te roepen lid te worden van de KKK om zodoende ‘ons land’ te redden.
Chapters
Zulke folders werden afgelopen jaar ook elders in Amerika verspreid. Meestal zijn ze afkomstig van een van de actiefste afdelingen, de Loyal White Knights of the Ku Klux Klan, weet Heidi Beirich van onderzoeksinstituut Southern Poverty Law Center (SPLC), dat haatgroeperingen als de KKK nauwgezet volgt.
Hoewel de KKK veel van zich doet spreken, blijkt uit cijfers van het SPLC dat het aantal afdelingen van de KKK – chapters – het afgelopen jaar drastisch is afgenomen. Daalde het aantal haatgroeperingen in de Verenigde Staten in 2014 met 17 procent, de KKK zou in omvang zelfs zijn gehalveerd. Het SPLC registreerde in 2010, kort nadat Barack Obama als president aantrad, 221 chapters. Nu zijn het er nog maar 72, tegen 163 een jaar geleden.
Toch wil dat niet zeggen dat de KKK in omvang afneemt. ‘Van sommige afdelingen weten we dat ze simpelweg zijn ontbonden, maar van andere weten we dat ze hebben gezegd dat ze niet meer via internet of op een andere manier online zouden gaan communiceren. Ze zijn ondergronds gegaan,’ zegt Beirich van het SPLC.
‘Stille’ leden
De leden komen periodiek bijeen, al dan niet gekleed in witte gewaden met witte puntmutsen om te luisteren naar optredens van extreem-rechtse bands of toespraken over de teloorgang van de Amerikaanse samenleving.
Oud-KKK-leider Scott Shepherd bevestigt dat. Volgens hem zijn er 5.000 tot 10.000 actieve KKK-leden in de Verenigde Staten en nog veel meer ‘stille’ leden die de organisatie steunen met financiële bijdragen. Volgens hem weet de KKK vooral onder militairen en veteranen aanwas te rekruteren.
‘De KKK weet zich heel goed in de kijker te spelen: als er raciale spanningen zijn haalt de organisatie daar altijd voordeel uit,’ zegt Beirich, die de KKK ‘nog altijd gevaarlijk’ noemt. De meeste dreiging gaat volgens haar echter in toenemende mate uit van individuele racisten die op eigen houtje handelen. Door de groei van IS verwacht het SPLC een ‘golf’ van islamofobie.
Elsevier nummer 13, 28 maart 2015