Het nucleaire pokerspel met Iran duurt al ruim een halve eeuw

'DigitalGlobe'

Al jaren proberen de Verenigde Staten, Europa en Israël het regime in Teheran af te houden van een kernbom. Een chronologie van het nucleaire pokerspel.

1957 Iran en de Verenigde Staten tekenen samenwerkingsverdrag voor kern­energie.

1967 Iran bouwt eerste kernonderzoeks­reactor.

1968 Iran tekent nucleair non-proliferatieverdrag.

1975 Het Duitse bedrijf Siemens bouwt eerste Iraanse kerncentrales bij de havenstad Bushehr.

1975 Bij de stad Isfahan wordt een kernonderzoekscentrum opgericht.

1979 Na verdrijving van de sjah wordt bouw van twee reactoren in Bushehr stopgezet. De reactoren worden tijdens de Iran-Irakoorlog verwoest.

1991 Iran wordt verdacht van samenwerking met Noord-Korea op het gebied van kernwapens.

1991 China en Iran wisselen kernbrandstof uit, waarvan een deel niet aan Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA) wordt gemeld.

1998 Amerikaanse Huis van Afgevaardigden neemt Iran Nuclear Proliferation Prevention Act aan, gericht
tegen kernprogramma Iran.

2002 Rusland begint met bouw van kerncentrale bij Bushehr, ondanks Amerikaans protest. Rapporten duiken op over geheime installaties in Natanz en Arak. Iran nodigt IAEA-inspecteurs uit.

2003 Iraanse president ­Mohammad Khatami onthult niet opgegeven Iraanse kernactiviteiten, waaronder installatie in Natanz voor uraniumverrijking, nodig voor brandstof voor kerncentrale of kernbom.

2003 Iran belooft verrijking op te schorten na onderhandelingen met IAEA en drie Europese landen. IAEA-
inspecteurs krijgen meer bevoegdheden in Iran.

2005 Teheran informeert IAEA dat uraniumverrijking wordt hervat en negeert onderhandelingen. Volgens IAEA schendt Iran het non-proliferatieverdrag.

2006 Volgens Washington werkt Iran aan kernwapens, maar is het land nog niet in staat een kernbom te produceren. Iran antwoordt met opening van nieuwe kerninstallatie in Arak. VN-Veiligheidsraad legt beperkte sancties op.

2007 Iran kondigt opnieuw bouw aan van kerncentrale, bij Darkhovin. Veiligheidsraad legt zwaardere sancties op, inclusief wapen­embargo. Iraanse financiële tegoeden worden bevroren.

2008 VN-Veiligheidsraad verzwaart opnieuw sancties tegen Teheran.

2009 Amerika, Europa, Rusland en China bieden aan uranium voor Iran te verrijken. Iran doet tegenvoorstel dat wordt afge­wezen.

Begin maart 2010 De Verenigde Staten werken aan nieuwe sancties, maar stuiten op Chinese weerstand. De IAEA zegt nu openlijk te vrezen dat Iran kernwapens ontwikkelt en dat Iraanse plannen voor uraniumver­rijking niet voor civiel gebruik zijn.

Augustus 2010 Computers in Iraanse kerncentrales worden getroffen door virus Stuxnet. De Verenigde Staten en Israël zouden achter de cyberaanval zitten.

September 2010 In een serie aanslagen zijn onder anderen twee Iraanse kernwetenschappers het doelwit. Bij een bomaanslag wordt een van hen gedood.

November 2011 Volgens een nieuw IAEA-rapport werkte Iraanse regime ook voor 2004 al heimelijk aan een atoomwapen­programma.

Juli 2012 EU-olie-embargo treedt in werking.

September 2012 Israëlische premier Benjamin Netanyahu laat op Algemene Vergadering van Verenigde Naties tekening van kernbom zien, en waarschuwt dat Iran dicht bij ontwikkeling ervan is.

November 2013 Interim-akkoord tussen Iran en zes landen (Verenigde Staten, Rusland, China, Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland): tijdelijke verlichting van sancties in ruil voor beperking atoomprogramma.

Juli 2014 Tijdelijk akkoord wordt met vier maanden verlengd, om verder te kunnen onderhandelen over een definitieve deal. In november wordt deadline nogmaals uitgesteld.

3 maart 2015 Tijdens toespraak in het Amerikaanse Congres waarschuwt Netanyahu dat akkoord met Iran het pad naar kernwapens niet blokkeert, maar juist plaveit.

15 maart 2015 Onderhandelingen tussen de zes landen en Iran worden hervat in Genève, Zwitserland.