De Franse president schrapt negen regio’s. Hij hoopt zo miljarden te besparen, maar veel Fransen willen er niets van weten.
Grotere en goedkopere regio’s: het was al een wens van president Nicolas Sarkozy. Zijn opvolger François Hollande, op zoek naar besparingen en goodwill van Brussel, gaat dat plan nu uitvoeren. Na zes maanden debatteren is de nieuwe bestuurlijke kaart eindelijk goedgekeurd door het parlement, maar de kopzorgen zijn nog niet voorbij.
Het aantal regio’s gaat per 2016 terug van 22 naar 13. Dat levert in de eerste plaats monstrueuze namen op. Zo wordt het ongetwijfeld een strijd welk gebied naamgever wordt voor Midi-Pyrénées-Languedoc-Roussillon.
Provinciehuis
Een tweede probleem is welke regio de hoofdstad mag leveren voor de nieuwe regio. Bordeaux (regio Aquitaine) won gemakkelijk van het kleinere Limoges (Limousin) en Poitiers (Poitou-Charentes), maar het was niet in alle gevallen even duidelijk.
Hoog- en Laag-Normandië vormen een natuurlijk geheel, en waren verrukt over de fusie. Maar er brak een strijd uit tussen potentiële capitales Rouen en Caen. De eerste is groter en liet net het provinciehuis uitbreiden met een 241 zetels tellende zaal voor de raad. Maar Caen ligt centraler en is makkelijker bereikbaar.
Lyon, in Rhône-Alpes, won het ook met gemak van Clermont-Ferrand (Auvergne). Die stad heeft wel voor 80 miljoen euro een ecologisch verantwoord provinciehuis uit de grond laten stampen. Dat pas vorige zomer opende.
Er gaan stemmen op om de regioraad in Lyon te laten vergaderen en enkele departementen te huisvesten in Clermont-Ferrand, maar dat gaat veel centralistisch denkende bestuurders nog te ver.
Dubbele posten
Een ander diepgeworteld sentiment dat overwonnen zal moeten worden, is de verknochtheid aan soms al eeuwen bestaande regio’s.
Zo leggen inwoners van de Elzas, Lotharingen en Franche-Comté zich niet bij de fusie neer en hebben de eerste demonstratie al gepland.
Ze stappen ook naar de Franse Raad van State, omdat ze vinden dat hun recht op ‘lokale autonomie’ wordt aangetast.
Hollande hoopt dat het samentrekken van de regio’s en het schrappen van dubbele posten op termijn een bezuiniging van 10 miljard euro oplevert. Critici vermoeden dat er niet meer dan 2 miljard euro in zit.
Onlogisch
Bovendien is het een voorbeeld van wat Fransen een reformette noemen, een minihervorming. In een land dat ruim 36.000 gemeenten, 95 departementen en 22 regio’s telt, valt veel meer winst te behalen. Hollande wilde het liefst de hele departementale bestuurslaag schrappen, maar daarvoor stak het parlement een stokje.
De réforme territoriale laat bovendien een totaal onlogische taakverdeling voortbestaan: departementen hebben bijvoorbeeld de zeggenschap over de onderbouw van de middelbare school, terwijl de bovenbouw onder de verantwoordelijkheid van de regio valt. Het maakt besturen in Frankrijk nodeloos complex.
Elsevier nummer 20, 16 mei 2015