Rijke Libiërs ontsnappen op eiland in de Middellandse Zee aan het oorlogsgeweld. In hun kielzog komen kapitaal en handel.
Op de boulevard langs de Middellandse Zee wandelt een Libische familie. Een in het zwart gehulde vrouw met hoofddoek loopt achter een man die een kinderwagen duwt. Aan de andere kant van de boulevard zitten schaars geklede Europese toeristen op een terras.
Malta is een reddingsboei voor Libië. Door het geweld verhuizen steeds meer Libische bedrijven naar het eiland in de Middellandse Zee. Ook burgers die willen ontsnappen aan de burgeroorlog, die losbarstte na de dood van dictator Muammar al-Khaddafi in 2011, strijken er massaal neer. Vanuit de Libische hoofdstad Tripoli, 400 kilometer naar het zuiden, zijn er dagelijks vluchten.
‘In de huidige situatie kunnen we buitenlandse zakenrelaties natuurlijk niet naar Libië laten komen,’ zegt Hassan Bouhadi (42), bestuursvoorzitter van de Libyan Investment Authority (LIA). ‘Ook voor onszelf is het hier veiliger.’
LIA, een investeringsfonds met een vermogen van ruim 50 miljard euro, verhuisde vorig jaar naar Malta. Het fonds, eigendom van de Libische overheid, heeft vooral buitenlandse belangen. Onder meer oliemaatschappij Tamoil, die ook in Nederland tankstations heeft, zit in de portefeuille.
Sancties
Al in de Oudheid vervulde Malta een brugfunctie tussen Europa en Noord-Afrika. In de zestiende eeuw was het eiland een centrum van kruisvaarders.
Napoleon veroverde Malta op weg naar Egypte. Het Maltees, een van de twee nationale talen, is nauw verwant aan het Arabisch. Sinds 2004 is Malta (ruim 400.000 inwoners) lid van de Europese Unie. Toerisme is een van de belangrijkste inkomstenbronnen.
Tussen 1992 en 1999 – toen er internationale sancties van kracht waren tegen Libië vanwege betrokkenheid bij de aanslag op een Amerikaans verkeersvliegtuig boven het Schotse Lockerbie – was Malta ook al een reddingsboei voor Libië. Door het embargo was er een verbod op internationaal vliegverkeer. Veel mensen vlogen destijds naar Malta, om daar de boot naar Tripoli te pakken.
Ford Mustang
Lange tijd kampte Malta, net als het Italiaanse eiland Lampedusa, met een grote toestroom van bootvluchtelingen uit Libië. Maar doordat de asielzoekers nu al op zee worden opgepikt, is dat nagenoeg verleden tijd. De Libiërs die op Malta verblijven, komen vrijwel allemaal legaal het land binnen. Dankzij olie en gas zijn ze relatief welvarend, waardoor ze veel sneller een visum krijgen dan andere Afrikanen.
‘Ik ben hier om bij te komen,’ zegt Ahmed Zantoti (35), een Libiër die op een terras thee drinkt. Zantoti, eigenaar van een aantal supermarkten in Tripoli, is van plan om zeker een half jaar te blijven. Hij logeert in een luxe hotel. Trots laat Zantoti foto’s zien van zijn auto’s: een gele Ford Mustang en een witte Toyota Land Cruiser.
‘Geld is voor mijn familie geen probleem,’ lacht hij. ‘Mijn broer heeft een Ferrari.’
Elsevier nummer 30, 25 juli 2015