Met de Russische inmenging is het conflict in en rond Syrië er alleen maar ingewikkelder op geworden. Het Kremlin besloot vorige maand tot de aanval over te gaan, om Islamitische Staat (IS) – en vermoedelijk ook ‘gematigde’ rebellengroepen – een slag toe te brengen.
Rusland haalde maandag de woede van Turkije op de hals door het Turkse luchtruim binnen te gaan met een gevechtstoestel. Dit mag niet meer gebeuren, klinkt het in Ankara. Volgens Moskou berust de actie op een vergissing, een fout bij het navigeren.
De Syrische oorlog begon lokaal, maar verandert intussen steeds meer in een conflict van regionale en internationale proporties. Elsevier zet de hoofdrolspelers op een rij: wie is – op hoofdlijnen – bondgenoot en wie is tegenstander?
* Rusland
Bondgenoot van: de Syrische president Bashar al-Assad, de Islamitische Republiek Iran
Tegenstander van: Islamitische Staat (IS),’gematigde’ rebellen (onder wie het door Amerika gesteunde Vrije Syrische Leger), en islamistische groeperingen. Deze partijen trekken allemaal ten strijde tegen het Syrische bewind.
Achtergrond: het Kremlin, dat sinds jaar en dag steun geeft aan Damascus, wil Assad beschermen, en daarmee ook de enige marinebasis aan de Middellandse Zee (niet van ver van Assads bolwerk Latakia). Maar speelt hier alleen eigen belang?
* Amerika
Bondgenoot van:‘gematigde’ rebellenbewegingen als het Vrije Syrische Leger, Syrische Koerden, Saudi-Arabië en andere Golfstaten.
Tegenstander van: IS, Iran, Assad en radicaalislamitische bewegingen als Al-Nusra, die net als IS worden bestookt met bommen.
Achtergrond: de Verenigde Staten leiden de internationale anti-IS-coalitie (met daarin ook diverse EU-landen, Saudi-Arabië en Golfstaten als Qatar). Rusland is er (nog niet) bij aangesloten.
Saudi-Arabië en de Golfstaten
Bondgenoot van: Amerika, ‘gematigde’ rebellen, islamistische strijders (ook de radicaalislamitische), Turkije.
Tegenstander van: Iran, Assad, IS
Achtergrond: Saudi-Arabië is fel gekant tegen de Syrische president, en wil hem weg hebben. Belangrijke drijfveer: de afkeer van het sjiitische Iran.
* Turkije
Bondgenoot van: ‘gematigde’ rebellen, islamistische groepen, Saudi-Arabië, Amerika.
Tegenstander van: Iran, IS, Assad en (Syrische) Koerdische milities.
Achtergrond: deze NAVO-lidstaat deelt een lange grens met Syrië, wil Assad zien verdwijnen. Ankara heeft zich na lang aarzelen gemengd in de strijd tegen IS. Geeft geld aan ‘gematigde’ rebellen, en beziet het toenemende zelfbewustzijn bij de Syrische Koerdische strijders met argusogen. Ook zij zijn doelwit van Turkse bommenwerpers.
* Iran
Bondgenoot van: Rusland, Assad. Hezbollah
Tegenstander van: Saudi-Arabië, IS, ‘gematigde’ rebellen, radicaalislamitische groepen als Al-Nusra.
Achtergrond: historische steunpilaar van Assad, via onder meer de Libanese terreurorganisatie Hezbollah. Rivaal van het soennitische Saudi-Arabië.