Een aankoop is een overeenkomst, zo redeneren de Zwitsers, en wie het contract achteraf opzegt, heeft iets uit te leggen.
Het is vol in de ochtendtrein van Zürich naar Bern. In de restauratie zijn de ontbijtjes met croissants, boter en jam uitverkocht. Droog brood kan de serveerster nog wel brengen bij de koffie.
Bij het afrekenen wordt geprotesteerd, want zij rekent de volle prijs voor het ontbijt. Hoezo klantvriendelijk? Het is verschrikkelijk, klaagt een echtpaar. En nu wordt er ook al geld gevraagd voor leidingwater in restaurants. Ze komen uit Tessin, het Italiaanssprekende kanton, waar gratis kraanwater bij de maaltijd vanzelfsprekend is. Het staat zelfs in de kantonale wet.
In Zürich is dat allerminst zo. ‘Met of zonder koolzuur?’ is standaard de wedervraag, als wordt gevraagd om water bij de maaltijd. ‘Nou, gewoon uit de kraan.’ Zuinige blikken van de bediening. Ook als je een dure fles wijn bestelt.
Het gevoel een vrek te zijn, krijg je ook als je iets terugbrengt naar een warenhuis. Ruilen is eigenlijk taboe. Je moet een handtekening zetten, je adres en telefoonnummer invullen en de reden voor de ruil opgeven. Terwijl de rij achter je aangroeit, vul je je strafblad in.
Een aankoop is een overeenkomst, zo redeneren de Zwitsers, en wie het contract achteraf opzegt, heeft iets uit te leggen.
Glashelder
In het restaurant kan het op twee manieren verdergaan. Ofwel je krijgt, met de grootste tegenzin, een zuinig glaasje geserveerd. Ofwel de bediening brengt kraanwater in rekening, soms met een bedrag van twee cijfers voor de komma.
Daar komt nog bij dat Zürich bekendstaat om zijn waterkwaliteit. Het glasheldere meer van Zürich, de bodem en natuurlijke bronnen leveren kraanwater dat door 98 procent van de consumenten als ‘uitstekend’ wordt beoordeeld. Maar dat de toch al dure restaurants hun gasten daarvoor laten betalen, is zelfs de goedverdienende Zwitsers te gortig.
Elsevier nummer 41, 10 oktober 2015