De Russische president Poetin stelt het regime van Assad voor als onverslaanbaar. Dat beeld is niet gebaseerd op de realiteit van de Syrische burgeroorlog.
Leviathan is een onverslaanbaar monster uit de Bijbelsverhalen. De Engelse filosoof Thomas Hobbes (1588-1679) gebruikt het onverslaanbare monster als een scharnier in zijn politieke filosofie.
In het boek Leviathan (1651) beschrijft Hobbes de grondslag van een moderne politieke orde. Die is niet langer gegrondvest in de wil van het Opperwezen. Daarom moest een nieuwe gemeenschappelijke grondslag worden verzonnen voor de rechtsordes die niet bij de gratie Gods zijn gecreëerd.
Gemeenschap
Op de omslag van Leviathan zien we een stadje of dorpje en een groot geschapen koning wiens corpus uit mensen bestaat. Het stadje ligt er vredig bij. Het lichaam van de koning bestaat dus uit zijn onderdanen die naar het hoofd van de koning kijken. En de koning draagt de traditionele regalia: zwaard (het geweldsmonopolie) en scepter (voor goedheid en gerechtigheid).
De vorming van een gemeenschappelijke macht is volgens Hobbes een ware eenwording van allen in dezelfde persoon die door een gemeenschappelijke overeenkomst (contract) tot stand komt. Dat is een vrijwillige daad van alle leden van een gemeenschap. Uit deze gemeenschappelijke wil van een volk komt de staat voort.
De staat maakt een einde aan anarchie en oorlog van allen tegen allen. En dat is de geboorte van de grote Leviathan, de sterfelijke God aan wie wij onder de onsterfelijke God onze vrede en veiligheid danken, aldus Hobbes.
Wil van het volk
President Poetin gelooft dat president Assad de lang verwachte Leviathan van Syrië is. Dat is eigenlijk niet waar. De eerste voorwaarde voor het ontstaan van een staat, gepersonaliseerd door een machtige leider is de gemeenschappelijke wil van het volk.
Een overwegende meerderheid van de Syrische bevolking, de soennieten, wijzen president Assad af. Al die vluchtelingen, de Syrische mannen in Europa en elders zeggen dat ze voor het regime van Assad gevlucht zijn. Syrië wordt nu meer dan ooit geregeerd door alevieten.
Syrië? Nee, sorry, een gebiedje rond Damascus. Als de meerderheid van de Syriërs, vooral de soennieten achter president Assad stond, dan had hij allang een einde kunnen maken aan de burgeroorlog.
Geen sterfelijke god
De macht die niet op de wil van de meerderheid berust zal gedurende een interetnisch of interreligieus conflict niet kunnen functioneren. Daarom ontstaat hier de vraag of president Assad over voldoende macht beschikt om als een sterfelijke god in Syrië te kunnen opperen.
Nee, als dat het geval was, had hij al lang het conflict kunnen beslechten. Daarentegen zou president Poetin kunnen zeggen dat het kleine leger van president Assad tot een groot leger kan worden uitgebouwd om van Assad een Leviathan te maken. Ook dit is niet echt een reële optie.
President Assad beschikt niet over voldoende manschappen om een groot effectief leger te kunnen opbouwen. Kijk maar naar de vluchtelingen: de meeste jongens zijn gevlucht. En de anderen die niet gevlucht zijn, vechten aan de zijde van de jihadisten en andere opstandelingen.
Ook de recente mediareportages uit de Syrische frontlinie laten zien dat het Syrische leger nu voornamelijk uit mannen van middelbare leeftijd (alevieten) bestaat. Dat is precies de reden dat Assad voor de verdediging van Damascus de grondtroepen uit Libanon (Hezbollah) en Iran nodig heeft. Zonder deze grondtroepen zou Damascus al lang gevallen zijn.
Iran
In de afgelopen twee maanden kwamen in Syrië meer dan zeventig Iraniërs en Afghanen om het leven bij de strijd in de omgeving van Aleppo. De Iraanse officieren van de Revolutionaire Garde geven leiding aan de regionale milities aan de kant van Assad: Hezbollah, de Afghaanse groep uit Iran, de Iraakse groep en een groep van de Iraanse gardisten. Ook de Iraanse leidinggevende officieren komen regelmatig om het leven.
Het leger van Assad zou een reële optie geweest zijn als de Iraanse leider Khamenei nog tienduizenden Iraniërs naar Syrië zou willen brengen. Nu zijn daar ruim tweeduizend Iraniërs actief. Naar alle waarschijnlijkheid heeft president Poetin aan Khamenei gevraagd om meer troepen naar Syrië te sturen. Dat wil Khamenei niet.
Russische grondtroepen
Een andere optie is de inzet van de grondtroepen uit Rusland van president Poetin. Volgens militair deskundigen zijn voor het beslechten van de burgeroorlog in Syrië ruim 200.000 soldaten nodig zijn. Ook moet rekening worden gehouden met duizenden gesneuvelde soldaten. Dit valt niet zomaar uit te leggen aan Russen of welk ander volk dan ook.
De strijd zal echter door de grondtroepen worden beslecht. President Assad is nauwelijks in staat zonder de milities die door Teheran worden georkestreerd zijn eigen hoofdstad te verdedigen. Is er dan een oplossing voor de Syrische burgeroorlog?
Ik denk dat er een uitweg, een moeilijke uitweg bestaat voor de Syrische burgeroorlog. Daarover zal ik woensdag schrijven.