Hoe ziet de presidentsrace eruit na Orlando?

Obama is tegen gebruik term ‘radicale islam’ (Saul Loeb/AFP/ANP)

Derk Jan Eppink over Amerikaanse presidentsverkiezingen.

De terreuraanslag op een homoclub in Orlando ontketende een verbale oorlog. De Republikeinse presidentskandidaat Donald Trump verweet zijn Democratische tegenstander Hillary Clinton en president Barack Obama boterzachtheid bij de bestrijding van ‘islamitische terreur’. Orlando brengt de Democraten in een lastig parket. De Democratische Partij ziet zich als partij voor minderheden, de zogenoemde Obama-coalitie. In Orlando pleegde iemand van de moslim-minderheid een aanslag op personen uit de homo-minderheid. Dat blies het gekoesterde ideaalbeeld van vreedzaam naast elkaar levende minderheden op.

Onverenigbaar

De agenda’s werden omgegooid. Trump had een toespraak gepland in Manchester, New Hampshire, om Clinton frontaal aan te vallen. Hij had een slechte week achter de rug nadat hij een federale rechter partijdigheid verweet wegens diens Mexicaanse afkomst. De aanslag in Orlando gaf Trump de kans het thema te veranderen. ‘Radicale islam is antivrouw, antihomo en anti-Amerika. Veel islamitische principes zijn onverenigbaar met westerse waarden en instellingen.’ Hij wil immigratie opschorten uit landen met een bewezen achtergrond van terreur tegen het Westen.

2016-06-18 00:00:00 PHOENIX, AZ - JUNE 18: Republican presidential candidate Donald Trump speaks to a crowd of supporters during a campaign rally on June 18, 2016 in Phoenix, Arizona. Trump returned to Arizona for the fourth time since starting his presidential campaign a year ago.   Ralph Freso/Getty Images/AFP == FOR NEWSPAPERS, INTERNET, TELCOS & TELEVISION USE ONLY ==
Trump ­hekelt een ‘boterzachte’ aanpak van terreur (Ralph Freso/AFP/ANP)

Clinton kwam in het defensief. In Cleveland zei ze: ‘Moslims zijn vreedzame en tolerante mensen. Islam heeft niets te maken met terrorisme.’ Als oplossing ziet zij beperking van wapenbezit. Trump deed een verrassende concessie die de National Rifle Association (NRA), de vijf miljoen leden tellende organisatie voor wapenbezitters, verraste. Volgens Trump mogen mensen die de FBI aanmerkt als ‘verdachte personen’ geen wapens kopen. De NRA beloofde met Trump in gesprek te gaan.

Het felste weerwoord kwam van Obama. In het Witte Huis noemde hij dader Omar Mateen ‘een boze, gestoorde en onstabiele jonge man die was geradicaliseerd’. Met passie sprak hij zich uit tegen de term ‘radicale islam’. ‘Wat bereiken we met die term? Wat verandert dat nu?’

showtimeIn Showtime! blikt Amerika-kenner Koen Petersen vooruit op de vier hoogtepunten van de verkiezingsstrijd tussen de presidentskandidaten Hillary Clinton en Donald Trump.
Meer info >

De aanslag in Orlando veroorzaakte veel woede bij de Amerikaanse bevolking. Het was de grootste terreurdaad sinds de aanslagen van 9/11 en in aantal doden ook de grootste schietpartij. Volkswoede is een krachtige, doch onvoorspelbare factor in de politiek. Trump stelde zich aan het hoofd ervan. Obama bleef afstandelijk en academisch. Clinton vreesde echter dat het grote publiek haar ziet als ‘te zacht’ voor terroristen. Ze krabbelde wat terug: ‘Of je het nu radicale jihad noemt of radicale islam; ik ben bereid beide te gebruiken.’

Opvallend is dat Obama vergoelijkend spreekt over islam en verwijtend over het christendom. In Caïro zei hij in 2009: ‘De islam is niet een probleem, want die is de wegbereider van vrede.’ In 2014: ‘Islamitische Staat is niet islamitisch, want islam onderwijst vrede.’ Over het christendom zei hij vorig jaar: ‘Christenen hebben misdaden gepleegd, zoals slavernij en de Amerikaanse rassenscheiding die werden gerechtvaardigd in de naam van Christus.’ Niemand zal dat betwisten. Maar de islamitische geschiedenis kent ook slavernij, slavendrijvers en discriminatie van bevolkingsgroepen. Wie dat zegt, is islamhater. Curieus genoeg is de Egyptische president Abdul Fatah al-Sisi kritischer over de islam dan Obama.

Tragische stand

Gerenommeerde media zochten de aanval. The Washington Post schreef online: ‘Donald Trump veronderstelt dat Obama is betrokken bij schietpartij Orlando.’ Trump was woedend en besloot de krant te weren van zijn persconferenties. The Washington Post draaide wat bij: ‘Trump lijkt Obama in verband te brengen met schietpartij.’ The New York Times legt de oorzaak van de schietpartij bij de Republikeinen. Het hoofdcommentaar stelde dat ‘de motieven van de dader nog steeds onduidelijk zijn’ en kenmerkt de aanslag als een ‘haatmisdaad’. Verder: ‘Haat groeit in racisme. De tragische stand in de Amerikaanse politiek is dat vooral Republikeinse politici vooroordelen zien als iets om uit te buiten.’

Democratische politici en media kunnen geen hiërarchie aanbrengen in het slachtofferschap van minderheden zonder daarbij de ‘Obama-coalitie’ te beschadigen. Elke minderheid is zielig. Daarom zoeken zij oorzaken altijd bij anderen.

Amerika post-Orlando: Trump weer in de aanval, Obama voert een tegenoffensief in volle campagnesfeer, Clinton grijpt naar het politieke midden en Bernie Sanders valt definitief tussen wal en schip.