Moet er een referendum komen over de toekomst van de Europese Unie? Beter is als Tweede Kamer met tweederde van de stemmen Europees Verdrag moet accorderen
De Britse premier David Cameron speelt hoog spel door het Britse lidmaatschap afhankelijk te maken van een referendum, dat eind 2017 in zijn land zou moeten worden gehouden. Hij heeft dit voorgesteld als middel om zelf politiek te overleven, maar van zijn voorstel gaat een grote aanzuigende werking uit, ook in Nederland.
Felle debatten
Het vorige Nederlandse referendum over Europa, dat van 2005, leidde tot felle debatten, ook in huiselijke kring en tussen vrienden. En het voordeel daarvan is een grote behoefte aan informatie. Zelden is in Nederland meer kennis over Europa overgedragen dan in de aanloop naar het referendum van 2005.
Hoe aantrekkelijk een referendum daardoor ook lijkt, het middel staat haaks op hoe in Nederland de democratie is ingericht. Iedereen die daar ontevreden mee is, is vrij om zelf de politiek in te gaan en dit te veranderen. Dat dit geen lange weg hoeft te zijn, bewees Pim Fortuyn, wiens partij binnen een half jaar boven in de politieke eredivisie stond.
Soevereiniteit
In plaats van een referendum biedt Artikel 91 van de Grondwet een ander en beter middel om te voorkomen dat bevoegdheden te lichtzinnig aan Brussel worden overgedragen. Als zo’n nieuw Europees verdrag waarover Cameron een referendum wil houden, inderdaad de Nederlandse soevereiniteit aantast, moet volgens dat Artikel 91 zowel de Tweede als Eerste Kamer met minimaal tweederde van de uitgebrachte stemmen met het verdrag instemmen.
Een tweederde meerderheid in beide Kamers is een lastig te nemen hobbel. Maar de ontwerpers van de Grondwet hebben die voorwaarde er niet voor niets in gezet. Het is volstrekt logisch dat een Grondwet, die de soevereiniteit van Nederland niet alleen weerspiegelt maar ook waarborgt, niet zomaar door een Europees verdrag ter zijde kan worden geschoven.
Maar als Tweede en Eerste Kamer zich niets van Artikel 91 aantrekken, moet het verdrag aan de kiezers worden voorgelegd, desnoods dan maar via een referendum.