Iedereen in Brussel kent hem. Hij heeft een vertrouwd gezicht en loopt in de Europese wijk misschien wel het langst mee van iedereen: de Nederlandse journalist en Europa-kenner Jan Werts (73).
Als jonge journalist stond hij in Brussel voor de krater waar vandaag de dag het Berlaymont staat. Daar zou de nieuwe zetel komen van de Europese Commissie.
Werts voelde het in Brussel zinderen. Hier stond wat te gebeuren. En hij besloot: hier wil ik bij zijn.
Correspondent
En zo geschiedde. In 1976 kon hij er aan de slag als correspondent.Sindsdien volgt de telg uit een gezin van elf kinderen uit Gemert de Europese Unie op de voet.
Werts promoveerde in 1991 cum laude op de Europese Raad van Regeringsleiders.Tot op heden schrijft hij over Europese zaken, onder meer voor de website van het Montesquieu Instituut en voor de Internationale Spectator. 22 juni viert hij zijn gouden journalistenjubileum.
Sceptisch
Werts is er in al die jaren niet vrolijker op geworden. Wordt normaliter iedereen die lang in Brussel verkeert, een hartstochtelijk pleitbezorger van meer Europa, Werts onderging het tegendeel. Een correspondentschap in Amerika opende hem de ogen.
‘Ik kwam tot de conclusie dat het nooit tot een echte Verenigde Staten van Europa zou komen. Voor zover ik dat al had gedacht. De Verenigde Staten zijn ontstaan uit een burgeroorlog. Nou, het is niet de bedoeling dat wij hier ook zoiets doen. En Amerikanen vormen een volk. Toen ik dat vergeleek, concludeerde ik dat dit in Europa nooit zou gebeuren,’ vertelt de jubilaris deze week in Elsevier.
Groeiende kritiek
Langzaam groeide zijn kritiek. In 1996 sloeg hij al alarm in de Internationale Spectator. In het artikel ‘de publieke opinie kan dit Europa niet volgen’ betoogde hij dat de afstand tot de burger nooit worden verkleind als de structuur niet snel vereenvoudigd zou worden en de onleesbare verdragen zouden worden herschreven.
Er is te veel geld, er zijn te veel instellingen en te veelambtenaren en daarom is er te veel overbodig beleid. Iedereen moet focussen op de kern, behalve Europa.
Hij constateert het allemaal met pijn in het hart. ’Als je mij zo hoort, lijkt het wel of ik ertegen ben. Ik ben er niet tegen, maar zie dat het zo naar de knoppen gaat,’ zegt hij in Elsevier.