De begrippen ‘jihad’ en ‘islamitisch terrorisme’ worden door Obama niet meer gebruikt. Maar de Amerikanen mogen wel data van Europese burgers opslaan en controleren. Dit is te gek voor woorden.
Het PRISM-schandaal is voor de meeste Nederlanders en Amerikanen geen schandaal. Extreem veel dataverkeer wordt in het kader van het PRISM-project afgetapt door het National Security Agency, om islamitisch terrorisme te bestrijden.
Een vergelijkbaar project kent de Nederlandse overheid niet. De Amerikanen tappen niet alleen hun eigen burgers af, maar ook die van andere landen, bijvoorbeeld van de landen in de Europese Unie.
Het PRISM-project is ongericht en massaal. Moet het islamitische terrorisme niet worden bestreden?
Nieuwe wetten
Ik was en ben voor een stevig antiterrorismebeleid. Na 9/11 heb ik het geregeld aan de stok gehad met linkse vrienden die de overheidsmaatregelen in de strijd tegen terrorisme verwierpen. Een democratische, vrije samenleving moet worden beschermd tegen vijanden die, al dan niet gewapenderhand, een democratische rechtsorde omver willen werpen.
Kort na 9/11 heb ik de invoering van nieuwe wetten ter bestrijding van het terrorisme bepleit. In mijn pleidooi voor de invoering van die nieuwe wetten stond ik alleen. Uiteindelijk heeft de wetgever de lijn die ik vertegenwoordigde gevolgd, en kwam er de Wet terroristische misdrijven.
Vrijheid
Deze wet werd met succes toegepast op verdachte terroristen – so far, so good.
Ik heb daarbij echter steeds benadrukt dat deze wetten de vrijheid nooit mogen afschaffen. De strijd tegen het islamitische terrorisme wordt gevoerd omwille van de vrijheid.
Als voorwaarde stelde ik daarom dat antiterreurmaatregelen binnen de grenzen van grondrechten ingang moeten vinden. Bovendien moeten deze maatregelen noodzakelijk en effectief zijn. Dus moet juist symboolwetgeving worden vermeden.
Het PRISM-project gaat naar mijn mening te ver. De Amerikaanse president Barack Obama beweerde bij zijn bezoek aan Berlijn dat dit project niet in het wilde weg wordt uitgevoerd. Er wordt volgens de Amerikaanse president zeer gericht gezocht naar bepaalde informatie.
Lichtpunt
Maar eerst worden miljoenen gigabytes aan data opgeslagen, en daarna wordt gezocht naar terroristische activiteiten. Het eigenlijke uitgangspunt is: alle data moet worden gecontroleerd. Obama zegt dat er rechters zijn die controle uitoefenen op dit proces.
Wat bedoelt Obama met controle? Alle data wordt immers eerst verzameld en daarin wordt gezocht naar aanknopingspunten. Maar de verzamelde data is afkomstig van gewone, dus niet-terroristische burgers. Nogmaals: eerst worden privégegevens van bedrijven en burgers verzameld, daarna start de zoektocht naar aanwijzingen voor terrorisme.
Gericht zoeken betekent dat alleen in het dataverkeer van moslims of moslim-vrienden wordt gezocht. Maar dat mag niet van Obama. Ook mag van Obama het woord ‘jihad’ niet meer worden gebruikt.
Bin Laden
Het begrip ‘islamitisch terrorisme’ wordt ook door Obama-functionarissen niet meer gebruikt. Maar ze mogen wel data van Europese burgers opslaan en controleren. Dit is te gek voor woorden.
Wanneer de staat over alle privé-informatie mag beschikken, betekent dit een ernstige aantasting van het principe van vrijheid. Osama bin Laden heeft dan gewonnen. Bin Laden en zijn vrienden moeten van Obama als extremisten worden aangeduid, en niet als jihadisten. Onbegrijpelijk!
Ze zijn jihadisten, en zijn trots op deze benaming. Wat mag een democratische staat dan? De staat mag niet meer weten van haar burgers dan wat strikt genomen voor het naleven van wetten noodzakelijk is. Dit liberalistische uitgangspunt moet door iedere liberale politicus – ook die van de VVD – worden verdedigd.
Controle
De bestrijding van de criminaliteit, in welke vorm dan ook, mag volgens de uitgangspunten van het liberalisme nooit ten koste gaan van de vrijheid van de meerderheid van de bevolking die niets te maken heeft met criminaliteit. Hetzelfde principe geldt voor terrorismebestrijding.
Staatscontrole moet buiten een noodtoestand altijd gericht zijn op een bepaalde groep en niet op de hele bevolking. Legaliteit als enige grondslag van een algehele controle biedt onvoldoende grond om een controlemaatregel te legitimeren. Er is meer nodig voor het legitimeren van een controlemaatregel op onschuldige burgers.
Riskante affaire
Daarnaast rijst de vraag hoe Amerika in de toekomst totalitaire staten gaat aanspreken op het controleren van internet op staatsgevaarlijke activiteiten. Het PRISM-project is een morele en juridische vrijbrief aan China, Iran en Rusland om het vrije en veilige dataverkeer te belemmeren en aan een strenge controle te onderwerpen.
Er zijn nog andere problemen met het PRISM-project. Het opslaan van data in Amerika is een riskante affaire geworden voor alle Europese bedrijven en instituten. Ook voor de universiteiten.
Wie garandeert dat onderzoeksresultaten in een ‘dropbox’ niet kunnen worden ingezien door concurrenten? Die garantie kan Obama niet geven, omdat er duizenden agenten en medewerkers van het NSA en andere veiligheidsdiensten aan dat project werken.
Impuls
De klokkenluider Edward Snowden is een schoolvoorbeeld van een onbetrouwbare medewerker. Was hij subtieler te werk gegaan en had hij wetenschappelijke of economische informatie doorgesluisd naar concurrenten, dan was het wellicht nooit openbaar geworden.
Ik zie hier kansen voor Europeanen: bouw dataparken in Europa. We zouden onze data niet in Amerika moeten opslaan als er in Nederland of andere Europese landen dataparken zouden zijn, die een cloud vormen. Dit zou ook een geweldige impuls kunnen geven aan bedrijvigheid in de ICT-sector.
DDR
En ik vermoed zelfs dat er genoeg Amerikaanse bedrijven zijn die hun data liefst in Europa willen opslaan – hier bestaat meer respect voor de veiligheid van dataverkeer dan in de Verenigde Staten.
President Obama ontwikkelt zich op een bijzondere wijze. Yes we can krijgt nu een hele ruime betekenis: ja, Amerika kan en wil alles controleren.
Van Obama mogen de Verenigde Staten een DDR worden, maar het woord jihad… nee!