Als het over Roemenië en Bulgarije gaat, breekt er op internet meteen een pandemonium uit. Dan blijkt opeens hoeveel kennis burgers in huis hebben. Zo heel af en toe is het met die kennis wat minder gesteld.
Een veelgemaakte fout is het over een kam scheren van de besluitvorming rond de paspoortvrije Schengenzone en de besluiten de tewerkstelling van Roemenen en Bulgaren.
Dat gebeurde bijvoorbeeld afgelopen week weer toen Duitsland nog maar eens een veto had aangekondigd tot toelating van de landen tot de Schengenzone.
Werkvergunning
Bulgarije en Roemenië behoren wel tot de Europese Unie, maar niet tot Schengen. Ook mogen arbeiders uit de landen nog niet zonder speciale werkvergunning in andere landen van de Unie werken.
Dat laatste verandert per 1 januari 2014. Dan vervalt de beperking dat werkgevers voor arbeiders uit die landen een werkvergunning moeten aanvragen.
Rond Schengen verandert er per 1 januari helemaal niets. Wie naar of vanuit Roemenië of Bulgarije reist zal nog altijd door de grenscontrole moeten.
Pleisters
Op de internationale luchthaven van Boekarest is weliswaar alles in gereedheid gebracht voor een soepele doorstroming voor reizigers, zelfs de looproute is gereed plus de aanduiding Schengen met een pijl, maar die aanduiding is nu nog met pleisters beplakt. De route is nog niet open en zal voorlopig ook niet opengaan.
Een aantal landen van de Unie wil Bulgarije en Roemenië niet toelaten zolang ze onvoldoende hebben gedaan om hun rechtsstaat op orde te brengen en de georganiseerde criminaliteit aan te pakken.
Strijder
Een tijd lang voerde Nederland het verzet aan. Toenmalig CDA-minister Gerd Leers was een eenzame strijder in Brussel.
In werkelijkheid viel het met die eenzaamheid wel mee, want landen als Duitsland en zelfs Frankrijk waren het eigenlijk wel eens met Nederland maar hadden even wat andere redenen om Nederland de kastanjes uit het vuur te laten halen.
Afgelopen maart nam Duitsland het verzetsstokje over. Vooral burgemeesters in middelgrote steden daar sloegen alarm vanwege de te verwachten grote problemen zoals rond huisvesting als nog meer arbeidsmigranten naar Duitsland komen.
Roma
Inmiddels behoort Frankrijk tot de felste tegenstanders van toetreding van de landen tot Schengen. Frankrijk kampt met illegale kampementen van Roma. Frankrijk grijpt nu Schengen aan om vooral Roemenië te stimuleren de Roma-problematiek aan te pakken.
Aan de afspraak dat Bulgaren en Roemenen per 1 januari onbelemmerde toegang tot de arbeidsmarkt hebben, is niets meer te doen. Wel hebben Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Oostenrijk en Nederland al eerder dit jaar aan de Europese Commissie in Brussel gevraagd te onderzoeken wat er kan worden gedaan aan bijverschijnselen van ‘armoede-immigratie’.
In Brussel werd tot voor kort afwijzend gereageerd op dit verzoek. Het werd afgedaan als xenofobisch. Afgelopen week leek er iets van begrip te ontstaan voor de vier landen die problemen trachten te voorkomen in plaats van straks te moeten dweilen met de kraan open.
Welvaart
De Britse premier David Cameron heeft het niet onzinnige voorstel gedaan om bij toetreding van nieuwe lidstaten tot de Europese Unie voortaan af te spreken dat vrij verkeer van personen pas kan ingaan als een land een gemiddeld Europees welvaartsniveau heeft bereikt.
In eigen land heeft minister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken (PvdA) daar welwillend op gereageerd. Eerder al kondigde Asscher aan zowel uitbuiting en schijnconstructies als misbruik van sociale voorzieningen te zullen bestrijden.
Realiteit
Des te opmerkelijker dat de socialisten in het Europees Parlement het op de agenda zetten van de negatieve kant van het vrije verkeer en het voorlopig niet toelaten van Bulgarije en Roemenië tot Schengen af doen als ‘populistische nonsens’.
Maar misschien illustreert dit vooral het gat dat gaapt tussen Europees Parlement en de realiteit in de landen van de Unie.