Het rapport over mensenrechtenschendingen in Noord-Korea schokte de wereld. China zal, als laatste bondgenoot van Pyongyang, zijn invloed alleen gebruiken als er een geschikt alternatief is voor Kim Jong-un.
Bijna alles wat in het rapport van de Raad voor de Mensenrechten staat, was al bekend. Toch was het schokkend om de inventarisatie te lezen van wat het regime in Pyongyang de eigen bevolking aandoet. Martelingen, gevangenen die worden uitgehongerd, moeders die gedwongen worden hun kind te doden.
De verantwoordelijken zijn allereerst Kim Jong-un en zijn generaals. Maar de VN-rapporteurs wezen in hun 372 pagina’s tellende rapport ook een beschuldigende vinger naar China.
IJzeren logica
Niet alleen voorziet China de al jaren haperende economische motor van Noord-Korea net van voldoende brandstof. Het land stuurt ook consequent Noord-Koreaanse vluchtelingen terug, met de ijzeren logica dat het illegale migranten betreft. Ook al wacht hen bij terugkeer detentie, marteling en mogelijk ook de dood.
Waarom houden Chinese leiders het regime in Pyongyang de hand boven het hoofd? De eerste reden is een historische. In 1950 brak de Korea-oorlog uit tussen de communisten in het noorden en de pro-westerse regering in het zuiden.
China steunde de communisten, uit vrees voor een verenigd, pro-westers Korea aan de Chinese grens. De angst voor omsingeling door de Verenigde Staten en zijn bondgenoten leeft nog steeds.
Beklaagdenbankje
Daarnaast is er Chinese scepsis over de rol van supranationale organisaties zoals de VN-mensenrechtenraad. Binnenkort verschijnt een rapport over de mensenrechtensituatie in China. Dat wordt in Peking bepaald niet vol vertrouwen afgewacht.
De Chinese leiders kunnen de uitkomsten over Noord-Korea moeilijk omarmen terwijl het over enige tijd zelf in het beklaagdenbankje zal staan. Laat staan dat het zal instemmen met het advies van de mensenrechtenraad om Kim Jong-un en zijn kliek voor het Internationaal Strafhof te dagen.
Toch zal het rapport stof tot nadenken geven in het Chinese regeringscentrum Zhongnanhai. China geeft miljarden uit aan soft power, om zijn imago in de wereld te verbeteren. In het VN-rapport staat het er internationaal gekleurd op.
Ongelukkig
Ook intern is er kritiek. Chinese internetters toonden zich massaal verontwaardigd over de situatie in Noord-Korea. De reacties bleven ongecensureerd.
China’s houding ten opzichte van Noord-Korea is al een tijdje aan het veranderen. Hoewel we niet weten wat er achter de schermen werkelijk wordt besproken, lijkt China ongelukkig met het leiderschap in Pyongyang.
China’s leiders gruwen van het idee van de onvoorspelbare Kim met zijn vinger aan de atoomknop. China dringt aan op een einde van het Noord-Koreaanse kernwapenprogramma en ondersteunt de VN-sancties tegen Pyongyang.
Wereldmacht
Wil het een stap verder gaan? China zegt dat het op het internationale toneel een rol wil spelen die past bij zijn nieuwe status als economische wereldmacht.
Noord-Korea is een kans om dat te laten zien. China is het laatste land in de wereld met enige invloed in Pyongyang. Wat heb je aan die invloed, als je die niet ten goede gebruikt?
Los van alle morele verontwaardiging, moeten we realistisch zijn. Wat is het plan? Willen we Kim tot hervormingen bewegen of nemen we alleen genoegen met een regime change? En wie moet dan de macht overnemen?
Als we op de inzet van Peking rekenen, moeten we ook meewerken aan een alternatief dat voor China acceptabel is.