Europa kan niet altijd blijven rekenen op Amerika, was de harde maar realistische boodschap van Barack Obama in Brussel. Niettemin kunnen de Europese landen beter afhankelijk zijn van de Verenigde Staten dan van Rusland.
Rusland heeft met de annexatie van de Krim niet alleen de landen van de Europese Unie verenigd maar ook gezorgd voor warmere banden tussen Amerika en Europa. Dat was goed te merken op de recente toppen in Den Haag en Brussel.
Geen vuiltje aan de lucht. Het spionageschandaal leek iets van een ander tijdperk. Oude bondgenoten hadden elkaar overduidelijk weer gevonden in hun gezamenlijke optrekken tegen Rusland, door de Amerikaanse president Barack Obama in Den Haag dinsdag nog neergezet als ‘regionale grootmacht’.
Passie
Amerika en de Europese Unie hadden woensdag hun reguliere top in Brussel, maar Obama was zelf voor het eerst in het Europese hoofdkwartier. Het bezoek toonde een ontspannen president die aardig was maar harde boodschappen niet schuwde.
De president die na zijn aantreden vijf jaar geleden duidelijk maakte dat niet Europa maar Azië de grootste aandacht zou krijgen, sprak in Brussel opeens met passie over de lange vriendschap van zijn land met Europa.
En dat allemaal dankzij de crisis in Oekraïne, die volgens Obama heeft getoond dat vrede in Europa geen vanzelfsprekendheid is.
De president overtuigde met zijn verdediging van de Amerikaanse en de Europese benadering van de Krim-crisis. Hij prees de samenwerking met de Europeanen, maar had ook een harde boodschap voor zijn gastheren: Europa moet niet denken dat het altijd maar kan blijven rekenen op de Amerikanen.
Verwaarlozen
De Amerikaanse belastingbetalers begrijpen al jaren niet dat ze moeten opdraaien voor de bescherming van de Europeanen die zich behaaglijk onder de Amerikaanse defensieparaplu scharen. Met de krimpende defensiebudgetten in Europa dreigt het alleen maar erger te worden.
Obama heeft groot gelijk met zijn bewering dat landen die deel uitmaken van de NAVO, een eerlijk aandeel in de defensie moeten leveren en dat ze hun eigen defensie niet langer moeten verwaarlozen.
Evenzeer had de Amerikaanse president gelijk met zijn boodschap dat Europa zijn energiemarkt op orde moet brengen zodat het minder afhankelijk wordt van Rusland. Meer diversiteit – van kernenergie tot groene energie en schaliegas – is de oplossing, volgens Obama.
Eenderde van de import van de Europese Unie komt nog altijd uit Rusland en dertien lidstaten zijn voor meer dan de helft afhankelijk van Russisch gas.
Taboe
De Europese leiders hadden vorige week ook al afgesproken dat er alternatieven moeten komen, maar enige versnelling in het tempo in een nieuwe ordening van de Europese energiemarkt kan geen kwaad.
Bovendien zou Europa het taboe op schaliegas en kernenergie moeten heroverwegen. Obama gaf toe dat die winning niet altijd zonder problemen verloopt, maar intussen voert Amerika dankzij nieuwe technologieën net zoveel energie uit als heel Europa verbruikt.
Dat Europa en Amerika al onderhandelen over het verschepen van Amerikaans gas naar Europa, wijst erop dat Europa in een nieuwe afhankelijkheidspositie komt. Maar wel een die minder kwetsbaar is dan die van Rusland.
Obama’s bezoek heeft zijn nut bewezen: oude vriendschapsbanden zijn aangehaald en de Europese Unie kreeg een nuttig lesje in realistische veiligheids- en energiepolitiek.