De Europese Unie was maandagavond trending topic op Twitter. Dat kwam door het debat in Maastricht met de vier kandidaten voor het voorzitterschap van de Europese Commissie: een primeur. Het werd zowaar een vlot debat. In Brussel knalden de kurken.
Een lichtpuntje in het Europa van het, zo lijkt het, eeuwige democratische tekort. Veel burgers interesseren zich niet voor de Europese Unie, twijfelen aan de centralisatie of willen zelfs uit de Unie.
Dat is een reden tot zorg voor Den Haag waar de regering advies vroeg aan de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV). De adviseurs houden het simpel en oordelen dat Haagse politici hun leven moeten beteren en niet meer moeten doen alsof ze niks met Europa hebben te maken.
En nationale parlementen moeten zich eindelijk serieus met Europa gaan bezighouden. Dat burgers vraagtekens zetten bij de ontwikkelingen in de Europese Unie komt dus door de Haagse politiek.
Scherp
Het rapport wekt verbazing in de Tweede Kamer. ‘Ze zeggen dat we meer Europa-debatten moeten houden, maar we praten dagelijks over Europa. En aan een Europees vragenuur, zoals ze suggereren, gaan we natuurlijk niet beginnen. We willen juist dat Europa een integraal onderdeel van ons werk is. Ieder Kamerlid moet scherp zijn op Europa,’ zegt VVD-Kamerlid René Leegte, die zelf een rapport maakte over de democratische legitimiteit van Europese besluitvorming.
De adviseurs van de AIV haalden uit naar het Haagse debat over verlies van soevereiniteit en ‘sluipende bevoegdheidsoverdracht.’ Dat debat zet de burger volgens de AIV ‘op het verkeerde been.’
Parlement en regering zijn immers actief bij die overdracht betrokken. Den Haag trapt bovendien te vaak op de rem in Brussel, vindt de AIV. De Europese integratie is een goede zaak. Nationale spelers moeten die niet frustreren. Dat schaadt de ‘slagkracht’ van Europa. Daar komt het advies op neer.
Muziek
Het klinkt D66-europarlementariër Sophie in ’t Veld als muziek in de oren. ‘Goed dat nationale politici de boodschap krijgen dat ze moeten toegeven onderdeel te zijn van het Europese bouwwerk. De regering zit zelf aan het stuur en moet niet doen of dat niet zo is,’ zegt In ’t Veld. Ze ergert zich dat PvdA, CDA en VVD klagen maar intussen mee besluiten.
Voorzitter van de eurokritische ChristenUnie in de Tweede Kamer Arie Slob sluit wonderwel aan bij de reactie van de pro-EU politica. Een kamerbreed aangenomen motie uit 2011, die naar hem werd vernoemd, legde vast dat er geen soevereiniteit naar Brussel mocht. Intussen gaven PvdA, CDA en VVD hun zegen aan de bankenunie. ‘Ze zwabberen op het Europese dossier,’ zegt Slob.
Hij vervolgt: ‘Het lijkt of er maar twee smaken zijn: voor of tegen Europa. Maar er is ook een eurokritische middenweg, namelijk samenwerken, maar grenzen stellen als het gaat om bevoegdheden. Premier Mark Rutte (VVD) moet in ronde taal praten. Dat kan hij normaal zo goed, maar over Europa, praat hij omfloerst.’
Invloed
In ’t Veld vindt wel dat de burger meer rechtstreekse invloed op het Europees bestuur moet krijgen en bepleit ook meer betrokkenheid van de nationale parlementen. ‘Maar dan moet je wel naar Brussel komen als we daar alle vijfenveertig Kamers uit de lidstaten uitnodigen, zoals laatst over toezicht op politieorganisatie Europol. Maar dan komen ze niet,’ zegt In ’t Veld.
Omgekeerd wil de Tweede Kamer niet alleen Nederlandse maar ook buitenlandse europarlementariërs geregeld naar Den Haag roepen als die met een onderwerp bezig zijn dat het Binnenhof interesseert. Eens zien hoe het verkeer tussen Den Haag en Brussel zich ontwikkelt.