Buiten het zicht van de camera’s is een Chinese topdiplomaat bezig om te bemiddelen tussen Israël en de Palestijnen. China kan eerder het verschil maken dan de Verenigde Staten. Als het tenminste echt wil.
Een jaar geleden verbaasde China vriend en vijand met de aankondiging dat het de Israëlische regering en de Palestijnse Autoriteit weer aan de onderhandelingstafel wilde krijgen. Volgens China vormt het conflict tussen de Israëliërs en de Palestijnen de sleutel tot alle problemen in de regio.
Topdiplomaat Wu Sike werd benoemd tot speciale gezant voor het Midden-Oosten. Sindsdien reist hij langs alle hoofdsteden in de regio en werd zowel de Palestijnse president Mahmoud Abbas als de Israëlische premier Benjamin Netanyahu in Peking ontvangen.
Blokkade
De Chinese overheid heeft een vierpuntenplan voorgesteld. Uitgangspunt is dat de Palestijnen een zelfstandige staat krijgen volgens de grenzen van 1967 en met Oost-Jeruzalem als hoofdstad (1).
Dit moet worden bereikt langs de weg van onderhandelingen. Om goede gesprekken mogelijk te maken, moet Israël stoppen met het bouwen van nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever, zijn blokkade van de Gazastrook opheffen en Palestijnse gedetineerden vrijlaten (2).
Andersom krijgt Israël vrede in ruil voor land (3). Ten slotte moet internationaal meer worden gedaan om de Palestijnse Autoriteit te ondersteunen, bijvoorbeeld op het gebied van economische ontwikkeling en training van overheidspersoneel (4).
Andermans problemen
De Chinese plannen om vrede in het Midden-Oosten te brengen, konden rekenen op verbazing en scepsis. Het land is van oudsher niet zo dol op internationale bemoeienis met andermans problemen.
China duldt dat niet van anderen, maar het land is zelf ook nauwelijks actief op het internationale diplomatieke toneel. Laat staan dat het een rol voor de ‘internationale gemeenschap’ ziet weggelegd.
Waarom China van alle conflicten op de wereld juist publiekelijk aankondigde om zich met de slepende Palestijnse kwestie bezig te gaan houden, is veel diplomaten een raadsel.
Populair
De afgelopen weken is dat conflict opgelaaid. Terwijl de camera’s van de wereldpers zich concentreren op Amerikaanse en Europese bemiddelaars, is Wu ook actief. Hij pendelt deze week tussen Israël, Palestina, Egypte, Jordanië, Saudi-Arabië en Qatar. En hoe gek het ook klinkt, de vooruitzichten van Wu op vooruitgang zijn misschien wel beter dan die van andere bemiddelaars.
Ten eerste heeft China uitstekende relaties met zowel Israël als de Arabische landen. China werkt nauw samen met Israël op economisch en militair gebied. Maar ook in de Arabische hoofdsteden is China populair.
Anders dan Washington, wordt Peking er niet beschuldigd van vooringenomenheid ten aanzien van het conflict of ervan verdacht om binnenlandse politieke redenen de Israëliërs de hand boven het hoofd te houden.
Honger
Bovendien neemt de invloed van China in de regio toe, terwijl de Amerikaanse belangen afnemen. De Verenigde Staten zijn steeds minder afhankelijk van olie uit het Midden-Oosten. De Chinezen hebben wel honger naar grondstoffen.
De Amerikanen trekken hun handen af van Irak en Afghanistan; de Chinezen komen voor hen in de plaats. Dat hebben de leiders in Saudi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten en Qatar feilloos in de gaten. Hun onbezorgde toekomst is niet langer afhankelijk van oliedollars, maar van olieyuans.
En er is nog een Chinese troefkaart. Anders dan de Verenigde Staten, onderhoudt China uitstekende relaties met Iran. Teheran staat niet op het lijstje landen dat Wu deze week bezoekt, maar reken maar dat hij langs deze communicatielijn invloed uitoefent op Hamas en Hezbollah.
Bemoedigend
Ten slotte beschikt China over diepe zakken – een gezant van China komt nooit met lege handen. Wu kan dreigen en paaien met de formidabele economische kracht van China.
China is, net als de rest van de wereld, bezorgd dat het conflict tussen de Israël en de Palestijnen uit de hand loopt en overloopeffecten heeft op Libanon en Syrië.
Er zijn geen eenvoudige oplossingen voor dit bittere conflict. Maar de gedachte dat China zich hiervoor wil inzetten, is in diverse opzichten bemoedigend.