Ja, militaire actie tegen IS in Syrië en Irak is gelegitimeerd. De enige taal die de islamitische terroristen verstaan, is de taal van geweld.
Ze worden naar de hel gebombardeerd. Ze moeten boeten voor hun wrede daden. Eerst in deze wereld, daarna wellicht in de volgende. De aarzelende leider van de vrije wereld ging eindelijk over tot actie.
De Verenigde Staten zijn samen met vijf Arabische bondgenoten begonnen met hevige luchtaanvallen op doelen van Islamitische Staat (IS) in Syrië. Raqqa, de hoofdstad van de kalief, werd getroffen door de precisiebommen.
Heeft deze militaire actie een internationaalrechtelijke grondslag? Oftewel: is de militaire actie van Amerika tegen Islamitische Staat in Syrië legaal?
Ramp
De actie is niet gebaseerd op een resolutie van de VN-Veiligheidsraad. De Amerikaanse regering schreef in een brief aan de Veiligheidsraad dat de aanvallen in Syrië nodig zijn omdat ‘de regering in Damascus IS niet wil en niet kan aanpakken’. Amerika handelt vanwege de humanitaire ramp die zich in de Koerdische gebieden voltrekt.
Ruim honderdduizend Koerden moesten halsoverkop hun dorpen verlaten. Te voet zochten ze een veilige plek. De oprukkende islamitische terroristen pleegden in de Koerdische dorpen opnieuw oorlogsmisdaden.
Verrassend
Het oogmerk van de militaire actie is het beschermen van de burgerbevolking tegen een misdadige bende en het voorkomen van genocide. De Amerikanen benadrukten dat het doel van deze actie niet is om het regime in Damascus ten val te brengen.
De reactie van Ban Ki-moon, de secretaris-generaal van de VN, was verrassend: ‘Ik realiseer me dat de Syrische regering niet om de aanvallen heeft gevraagd, maar de regering was wel vooraf geïnformeerd. Ik begrijp ook dat de aanvallen gebeurden in het gebied dat niet onder controle staat van de Syrische regering (…) Het is niet te ontkennen dat deze extremistische groepen een bedreiging vormen voor de internationale vrede en veiligheid. Daarover is brede consensus.’
Ban Ki-moon zegt in feite dat deze aanvallen niet onbegrijpelijk zijn -eigenlijk keurt hij ze goed.
Zwakke redenering
De Amerikaanse regering doet ook een beroep op artikel 51 van het VN-handvest: ‘Geen enkele bepaling van dit Handvest doet afbreuk aan het inherente recht tot individuele of collectieve zelfverdediging in geval van een gewapende aanval tegen een Lid van de Verenigde Naties, totdat de Veiligheidsraad de noodzakelijke maatregelen ter handhaving van de internationale vrede en veiligheid heeft genomen.’
Dat is een zwakke redenering. Amerika is niet aangevallen. Er zijn slechts twee Amerikaanse burgers gedood. Het feit dat afdeling Khorasan van Al-Qa’ida aanslagen op Europa en Amerika voorbereidt, vormt nog geen grondslag om je te beroepen op artikel 51.
Taal van geweld
Is er dan geen legale grondslag voor de Amerikaanse actie in Syrië tegen IS?
De Verenigde Staten handelen op grond van The Responsibility to Protect. Wanneer een staat een bedreigde bevolkingsgroep niet wil of kan beschermen, ontstaat voor een derde partij de mogelijkheid om op te treden ten gunste van een bedreigde groep.
Als de mensenrechten grof en grootschalig worden geschonden, moeten alle mogelijkheden worden aangewend om daaraan een einde te maken. De enige taal die Islamitische Staat verstaat, is de taal van geweld.
Geen bezwaar
De Amerikaanse actie valt onder het leerstuk van het humanitaire recht. Op deze wijze bestaat wel een sterke grondslag voor het bieden van bescherming aan de burgerbevolking in Noord-Irak.
Ik vind dat de Amerikaanse actie binnen het internationale recht valt. Ook de Syrische regering – niet in staat om in deze gebieden de staatsmacht toe te passen – heeft geen bezwaar gemaakt tegen deze Amerikaanse actie.
Maar de vraag is nu of de militaire actie in Syrië, behalve over legaliteit, ook over voldoende grondslagen beschikt om legitiem te zijn. Valt de militaire actie tegen de IS in Syrië politiek en militair te rechtvaardigen?
Reële dreiging
De Amerikaanse president Barack Obama aarzelde voortdurend. De westerse wereld beschouwt IS en andere terroristen in Syrië als politieke en militaire vijanden. Zij zijn bereid en in staat om aanvallen uit te voeren in de westerse landen. Deze constatering veranderde de situatie in het door oorlog geteisterde Syrië.
Vanaf het moment dat de terreurgroepen in Syrië niet langer als een mogelijke dreiging voor het Westen worden gezien, maar als een reële dreiging, ontstaat voor de westerse staten de plicht om hun rechtsorde te beschermen.
In staat van oorlog
Bovendien vormen de recente overwinningen van IS een rechtstreeks gevaar voor de belangen van het Westen in het Midden-Oosten. Dit alles legitimeert de militaire actie in Syrië en Irak. Nu, en niet eerder, is de militaire actie legitiem.
Met de aanvallen van Amerika en de steun van de westerse landen verkeert het Westen formeel in staat van oorlog tegen de IS en andere terreurgroepen. Opnieuw is het islamitische terrorisme erin geslaagd om een verschrikkelijke oorlog te ontketenen.