Het bombarderen van IS is verstandig, maar de ervaring leert dat de klus niet kan worden geklaard zonder soldaten op de grond. President Barack Obama begrijpt zelf ook wel dat zijn strijdplan weinig kans van slagen heeft
Het gevaar van Islamitische Staat (IS) schuilt niet eens zozeer in het fundamentalisme, de onderdrukking en de terreur, hoewel die trits op zichzelf al zeer onaangenaam is.
Nee, het gevaar zit ‘m vooral in het feit dat een deel van de moslims in de vrije wereld gefascineerd is door dit fenomeen. Sommigen reizen zelfs af naar het kalifaat en gaan meedoen aan de lynchpartijen. Het ligt niet voor de hand dat deze strijders als zij huiswaarts keren deze ‘cultuur des doods’ opeens zijn vergeten. Zelfs de Amerikaanse president Barack Obama begreep dat dit niet langer zo kon voortduren.
Hels probleem
Maar ja, wat te doen? Obama is president geworden met de belofte dat hij de overzeese oorlogen zou beëindigen. En dan zou uitgerekend hij in Irak, waar hij de oorlogstaal van George Bush junior zo heeft gekritiseerd, een nieuwe oorlog moeten gaan beginnen?
Het is ook een hels probleem. Obama weet dat Amerikanen er beter in zijn een oorlog te beginnen dan er een te beëindigen. De rij voorbeelden in de afgelopen eeuw is lang: Korea, Vietnam, Afghanistan, Irak, Libië, enzovoort. Waar is de exitstrategie?
De Arabische wereld is zo verdeeld dat de Verenigde Staten de kastanjes weer uit het vuur moeten halen. Is het niet eens tijd om de Arabieren de ellende zelf te laten oplossen?
Hetzelfde hout
Daar komt nog bij dat IS weliswaar militair een slag kan worden toegebracht, maar dat een echt duurzame oplossing natuurlijk in de politiek moet worden gevonden. Dat de Iraakse soennieten IS weinig tegenwicht boden, had namelijk alles te maken met hun teleurstelling over premier Nouri al-Maliki die – zelf een sjiiet – de sjiieten in het land voortrok. Wie zegt dat zijn opvolger Haider al-Abadi uiteindelijk niet uit hetzelfde hout zal blijken te zijn gesneden?
Obama kon echter geen kant op. De meerderheid van de Amerikanen kan de moordpartijen van IS niet langer aanzien en steunt een interventie. Obama besloot na lang dralen een internationale coalitie te smeden, IS te blijven bombarderen in Irak, maar later ook in Syrië, en het Iraakse leger en de Koerden de oorlog op de grond te laten voeren.
Alle elementen van zijn strategie zijn kwetsbaar. De internationale coalitie lijkt prachtig, maar het zullen dus vooral Amerikaanse piloten zijn die het werk moeten opknappen.
Agenda
Voorts hebben de bondgenoten in de regio elk hun eigen agenda. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan steunt een rivaliserende jihadistische groepering in Syrië en Libië en vreest een Koerdistan. Privaat Saudisch en Qatarees geld schijnt via Koeweitse banken in handen van IS te zijn gekomen.
En dan is er nog Iran, dat wil dat Irak sjiitisch wordt. Met zulke bondgenoten heeft Obama geen vijanden meer nodig.
Het blijven bombarderen van IS is verstandig, maar de ervaring leert dat zo’n klus niet kan worden geklaard zonder boots on the ground.
In Irak bleek het een paar jaar geleden mogelijk om met meer Amerikaanse soldaten de soennieten uit het kamp van Al-Qa’ida te krijgen, en Obama hoopt dat kunstje nu te herhalen met de Koerden en het Iraakse leger.
De Koerden zijn echter vooral geïnteresseerd in Koerdistan en de sjiitische officieren in het Iraakse leger voelen weinig compassie voor de soennieten. In Syrië zijn er zelfs helemaal geen boots on the ground omdat Obama weigert samen te werken met het regime van president Bashar al-Assad.
Kwetsbaar
Het Witte Huis begrijpt zelf ook wel dat deze strategie weinig kans van slagen heeft. Obama weigert echter een omvangrijke Amerikaanse troepenmacht in te zetten.
Om de kwetsbare strategie te verdoezelen, werd opeens het succes van de Amerikaanse drones in Jemen en Somalië bejubeld. Dat de ellende in die landen juist bewijst dat het niet zonder boots on the ground gaat, was Obama ontgaan.
Obama kiest voor een nederlagenstrategie die IS kansen biedt. Voordat het is gelukt om alle bondgenoten op één lijn te krijgen die IS op de grond moeten verslaan, is de Iraakse eenheidsstaat al uiteengevallen.