Nederland is al twintig jaar naar verhouding de grootste betaler van de Europese Unie. Omdat het CBS zo braaf het onderste uit de kan haalt, gaat de contributie naar Brussel verder omhoog.
Nederland heeft van de Europese Commissie de afgelopen week een schimmige ‘naheffing’ opgelegd gekregen van 642 miljoen euro, met de opdracht het geld voor 1 december over te maken. Waarop die naheffing is gebaseerd en waar die voor nodig is, is vooralsnog onduidelijk.
Volgens premier Mark Rutte (VVD) betreft het een ‘onaangename verrassing’ die ‘heel veel vragen oproept’. Volgens hem schuilt de verrassing in de enorme hoogte van de naheffing. Rutte wil die ‘tot op de bodem uitzoeken’, waarbij hij een juridische procedure niet uitsluit.
IJverig CBS
Opmerkelijk is dat Rutte uitsluit dat de naheffing is gebaseerd op een nieuwe berekening van het nationaal inkomen, die deze maanden door alle landen van de Europese Unie wordt ingevoerd en ook door de Europese Commissie wordt toegepast.
Die nieuwe rekenmethode leidt namelijk wel degelijk tot een hogere contributie van Nederland aan Brussel en is die stijging ook hoger dan bij andere landen. Dat komt vooral door de ijver van het Nederlandse Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
De nieuwe berekening van het nationaal inkomen is enerzijds gebaseerd op nieuwe boekhoudregels die de Verenigde Naties vijf jaar geleden vaststelde en die door de Europese Unie voor de lidstaten verplicht gesteld zijn. Maar daarnaast kunnen nationale statistische bureaus – zoals het CBS – ook van de gelegenheid gebruik maken om nieuwe statistische inzichten door te voeren.
Software
Het CBS heeft, veel meer dan in andere EU-landen het geval is, nieuwe bronnen van ‘toegevoegde waarde’ in Nederland weten te traceren. Daarnaast wordt in Nederland relatief meer uitgegeven aan onderzoek en het ontwikkelen van software.
In totaal wordt het Nederlandse nationaal inkomen in 2010 bijvoorbeeld met 7,6 procent naar boven bijgesteld, voor het grootste deel door wat het CBS op eigen initiatief aan het nationaal inkomen toevoegde.
Nu zijn er enkele uitgavenposten direct gerelateerd aan het nationaal inkomen. Dat geldt in de eerste plaats voor de contributie aan de Europese Unie (ongeveer 1 procent van het nationaal inkomen) en voor de ontwikkelingshulp (ongeveer 0,7 procent, al houdt buiten Nederland bijna niemand zich daaraan).
Niet helder
Brussel profiteert dus van de boekhoudkundige verhoging die vanuit Brussel is opgelegd, maar nog eens extra van de ijver van het CBS. De Nederlandse regering profiteert zelf in zoverre dat het begrotingstekort en de staatsschuld er als percentage van het nationaal inkomen gunstiger uitzien omdat het nationaal inkomen boekhoudkundig is verhoogd.
Volgens de Financial Times krijgen landen waar de economie het sinds 1995 beter heeft gedaan dan eerder vermoed een naheffing, terwijl Duitsland en Frankrijk geld terugkrijgen. Waarop die herberekeningen op zijn gebaseerd en of er überhaupt met terugwerkende kracht een herverdeling mag komen, is niet helder.
Pineut
Veel is nog schimmig, maar twee zaken zijn duidelijk. Ten eerste lijkt er een patroon te zijn dat de brave landen in Europa veelal de pineut zijn. Nederland is al twintig jaar naar verhouding de grootste betaler van de Europese Unie. Omdat het CBS zo braaf het onderste uit de kan haalt, gaat de contributie naar Brussel verder omhoog.
Ten tweede blijkt maar weer eens wat een onzin het is om de contributie aan Brussel en de uitgaven voor ontwikkelingshulp te koppelen aan het nationaal inkomen. Alleen door een nieuwe berekening van het nationaal inkomen vliegen dan ook de bijdragen voor Brussel en Afrika omhoog.
Dat is extra onzinnig omdat de veronderstelde toename van welvaart in een land als Nederland alleen op papier bestaat. Terwijl het CBS het nationaal inkomen in Nederland voor het jaar 2010 met 7,6 procent omhoog bijstelde, zakte het werkelijk besteedbaar inkomen van de gemiddelde Nederlander al sinds de eeuwwisseling.