Enkele Chinese oorlogsschepen – onderdeel van ’s werelds grootste marinevloot – meerden aan in Rotterdam. Een gebeurtenis van belang, maar de meeste Nederlandse media zwegen erover.
Deze week brengt de Chinese marine een vlootbezoek aan Rotterdam. Drie oorlogsschepen met in totaal achthonderd bemanningsleden meerden aan bij de Erasmusbrug. Het is de eerste keer dat Chinese oorlogsbodems Nederland bezoeken.
De Nederlandse media hadden nauwelijks belangstelling voor het bezoek. Alleen wie zondagavond tussen elf en twaalf naar de publieke radio luisterde, had er iets over kunnen horen. De meeste kranten publiceerden slechts een foto.
Jammer, want er valt veel over te vertellen en het bezoek is niet zonder betekenis. Maar blijkbaar vinden we de kerkklokken die ’s nachts Oldenzaal uit de slaap houden belangrijker.
Medelijden
Je moet altijd oppassen dat je niet je eigen interesses als de norm der dingen gaat beschouwen, maar het vlootbezoek is niet alleen van belang voor liefhebbers van de scheepvaart of het krijgsbedrijf die je weleens met hun kijkers rond de haven ziet scharrelen.
Vanaf het moment dat ik er zondag een artikel over publiceerde op mijn blog, zag ik de bezoekcijfers omhoog schieten. Vele honderden mensen zochten op ‘Chinese marine + Rotterdam’ of ‘Marineschepen China in Nederland’.
Woensdagmiddag bezocht ik de open dag op de Changbaishan. Honderden belangstellenden stonden in de stromende regen in de rij om het amfibisch transportschip te kunnen bezoeken. De belangstelling was zo groot dat de Chinezen ook het fregat Yuncheng openstelden.
De ontvangst was ongedwongen. Het viel me op dat alle officieren aardig Engels spraken; de hogere officieren zelfs heel goed. Ik had medelijden met de mannen die twee weken geleden nog in de warmte aan het werk waren en nu in de regen en de kou waren beland.
Piraterij
Bij toerbeurt mogen ze acht uur de stad in, waar een lunch evenveel kost als een maandsalaris van een matroos. En toch kwamen ze allemaal met tassen vol souvenirs terug. Er wordt voor gespaard om straks niet met lege handen thuis aan te komen.
De directe aanleiding voor het vlootbezoek is Operatie Atalanta, de anti-piraterijmissie in de Golf van Aden. Hier werkt de Chinese marine nauw samen met de NAVO. China heeft als handelsnatie groot belang bij veilige zeevaartroutes, zeker waar het de route van het Verre Oosten naar de ingang van het Suezkanaal betreft.
Daarlangs komt olie uit bijvoorbeeld Sudan voor de Chinese markt en de enorme Chinese containerschepen met exportproducten richting de Europese Unie.
Goodwill
De drie Chinese schepen hebben er net een missie van vier maanden voor de kust van Somalië op zitten en maken een goodwill-tour langs Groot-Brittannië, Duitsland, Nederland, Frankrijk en Griekenland. Dat zijn niet toevallig allemaal landen die in Operatie Atalanta participeren.
De Chinese inspanningen om piraterij te bestrijden, zeggen iets over de veranderende rol van China op het wereldtoneel. Allereerst dat China bereid is om ver van het eigen territoir met de internationale gemeenschap samen te werken.
Voor wie het internationale nieuws volgt, is dat misschien geen verrassing: van de achttien VN-vredesmissies die er op dit moment zijn, participeert China er in tien.
Maar het zegt natuurlijk ook iets over de mogelijkheden van het Volksbevrijdingsleger om zo ver van huis actief te kunnen zijn. China had al langer de grootste marine ter wereld, gemeten naar het aantal schepen.
Tweedehandsje
Maar die marine was vooral gericht op de verdediging van de eigen kustwateren – en bovendien verouderd. Het Volksbevrijdingsleger pompt veel geld in het ontwikkelen van een zogenoemde diepzeevloot. Een marine die niet alleen in de Oost- of Zuid-Chinese Zee, maar ook ver daarbuiten kan opereren.
Dat betekent grotere schepen, denk alleen maar aan het Chinese vliegdekschip Liaoning. Dat is nog een tweedehandsje, maar al in 2020 moeten er vier vliegdekschepen in de vaart zijn.
Hetzelfde geldt voor de onderzeevloot.
De ene na de andere duikboot loopt van stapel, inclusief de stille Jin-onderzeeërs, die met hun kernraketten ongemerkt tot vlak onder de Amerikaanse kust kunnen komen. China’s marine kan in toenemende mate in de Grote en de Indische Oceaan actief zijn.
‘Kort nieuws’
Het amfibisch transportschip en het bevoorradingsschip aan de Rotterdamse kade onderstrepen dit; het zijn de drijvende pakhuizen en brandstoftanks van de Chinese marine, die nodig zijn om oorlogsschepen op volle zee operationeel te houden.
De geringe belangstelling van de Nederlandse media voor het Chinese vlootbezoek weerspiegelt de manier waarop zij naar de opkomst van China kijken. Het gaf mij een déjà vu van maart 2014. Toen bezocht voor de eerste keer een Chinese president ons land, maar de Nederlandse media hadden slechts oog voor de komst van Barack Obama. Diens aankomst werd live uitgezonden, terwijl de komst van Xi Jinping in het blokje ‘kort nieuws’ werd verslagen.