De Islamitische Staat (IS) wees in de zomer van 2014 een kalief aan. ISIS was er vanaf dat moment niet meer. Met de kaliefsaanwijzing publiceerden ze ook de landkaart van IS: een terugkeer naar wat ooit gedurende de eerste eeuw van de islam werd veroverd.
Ook zijn op hun kaart andere gebieden te vinden die later geïslamiseerd zijn. Deze koerswijziging was niet het resultaat van een wilde beweging. IS heeft voor een ander politiek theologisch dogma gekozen. Welk?
Ummah
Eerder werd uitgelegd dat IS afstand heeft genomen van de kern van de politieke theologie van Ibn Taymiyyah aangaande de vorming van de macht. Imam Khomeini (een sjiiet) en Osama bin Laden (een soenniet) pasten de politieke theologie van Ibn Taymiyyah toe: de vereniging van de universele ummah door de wet. Eigenlijk de wetten van Allah.
De toepassing van de sharia in diverse islamitische vorstendommen zou de ummah met elkaar verbinden doordat ze onder dezelfde wetten voor moraal, recht en politiek leven. De leiders van de IS verwerpen nu de jure de statelijke pluriformiteit van de ummah.
Eenheid
IS vindt dat de ummah van Mohammed juist in problemen is gekomen door de statelijke pluriformiteit. Er moet dus een volledige eenheid tot stand komen tussen de autoriteit, de staat en de wet.
Hierna leest u mijn interpretatie van deze koerswijziging: in de geest van IS. Wel een waarschuwing vooraf: de politieke vijand kan niet worden begrepen zonder een minimale vorm van respect en zelfs bewondering voor hun successen.
Zodra de vijand wordt begrepen, breekt de tijd aan om ze met propaganda, wapens en politieke middelen te demonteren, en desnoods uit te schakelen. Dit is niet een morele maar een klinische tekst.
Verlichting
De statelijke pluriformiteit heeft alleen maar problemen opgeleverd voor de eenheid van de ummah. Dankzij deze pluriformiteit is sinds de zestiende eeuw een sterke sjiitische staat opgericht in Iran, die op zich een aantasting is van de eenheid van de ummah.
Daarnaast duikt in de moderne tijd, vooral na de Verlichting en kolonisatie, het begrip ‘watan’ op. Het Arabische woord ‘watan’ betekende oorspronkelijk de geboorteplaats of de verblijfplaats. In de negentiende eeuw werd dit woord door de Verlichte Ottomanen gebruikt als vaderland. Een vaderland moet ook een natie hebben. Er zullen dan verschillende vaderlanden zijn.
Nationalisme
IS ziet in de natievorming een drang naar het nationalisme dat door de toepassing van sharia en islamitische leer niet zomaar ongedaan gemaakt kan worden. Een goed voorbeeld hiervan is het nationalisme in Iran of het Pashtunisme bij de Taliban.
De ummah wordt zodoende door diverse vorstendommen teruggebracht tot het nationalistische denken of het stammen-denken. Maar het regiem dat de profeet Mohammed wilde vestigen, was alles behalve een regiem gebaseerd op stammen.
Europese Unie
Eigenlijk kunnen we zeggen dat de profeet een kosmopolitische en imperialistische leider was. Wie dan kosmopolitisch en imperialistisch denkt, moet een organisatie nastreven, die voorbij de stammen en naties opereert. Ja, u denkt nu aan de Europese Unie. Dat hadden lang geleden de moslims opgericht en het heeft perfect gefunctioneerd, totdat de Mongolen er een einde aan hebben gemaakt.
De unie existeerde dan met een kalief (het hoofd), met vele lokale vertegenwoordigers emiers (de ogen van het hoofd), en een universeel lichaam (de ummah). Ze beschikten ook nog over de noodzakelijke statelijke instrumenten: een gemeenschappelijk munt (Dirham), een gemeenschappelijk leger (het leger van de kalief) en vele lokale legers (de legers van verschillende emiers, sultans et cetera).
Dit alles wordt via de islam en vooral de sharia bij elkaar gehouden: de koran, hadith en sharia vormen de draad van de islamitische politieke rozenkrans die alle stukjes aan elkaar verbindt. Nu bent u echt beland in het hoofd van de leiders van de IS.
De werkelijke eenheid van hoofd en lichaam bracht islam een snelle en ongekende overwinning voort. Futuh betekent de opening, maar ook de overwinning. Futuhat, de overwinningen, verwijst naar de snelle opmars van het leger van de islam sinds Umar de tweede kalief besloot om ook de wereld buiten het Schiereiland Arabië te onderwerpen aan de islam. De Perzische supermacht werd ten val gebracht. De andere supermacht, het Byzantijnse Rijk werd verkleind en uiteindelijk ook ten val gebracht.
Hypothetisch gesprek
Hier vraagt Al-Baghdadi in een hypothetisch gesprek aan Bin Laden: wat heeft de statelijke pluriformiteit voortgebracht? Bin Laden zou daarop zeggen: ons en Taliban. Al-Baghdadi zou zeggen: inderdaad een terreurbeweging en een stammenbeweging. Beide kunnen worden vernietigd door het westen, aldus Al-Baghdadi in een hypothetisch gesprek.
In waarheid bestaat er nog geen voorbeeld van de eenheid van de ummah via de statelijke pluriformiteit. Al-Bagdhadi heeft gelijk. Wel bestaat een krachtig voorbeeld van het kalifaat dat met succes eeuwenlang de grote delen van de wereld heeft kunnen islamisering: ‘Wie de profeet gehoorzaamt, gehoorzaamt Allah’ (de koran 4:80).
In een hadith zegt de profeet: ‘De joden werden geregeerd door profeten, ieder keer als een profeet doodging, werd hij opgevolgd door een andere profeet, maar na Mohammed komt geen profeet meer. Er zullen Khulafah (meervoud van kalief) zijn.’
U ziet het maar dat de IS-leiders goed hebben nagedacht. Zij willen in de stijl van de eerste en tweede generatie van moslims via jihad een staat vormen: snelle en effectieve overwinningen. IS is geen terreurbeweging maar een staat in wording.
Ooit hadden de supermachten, Perzië en het Byzantijnse Rijk de opkomst van het jihadleger onderschat. Ze zijn er niet meer. IS mag niet worden overdreven, maar ook niet onderschat. IS is een grote dreiging voor het voortbestaan van een aantal islamitische landen en een ernstige dreiging voor de interne veiligheid van Europa.